فرج اله رهنورد - Department of Management, Institute for Management and Planning Studies, Tehran, Iran.

مسائلی در سازمان وجود دارند که حل آن نیازمند صورت‏‏‌بندی جدید نظری است. از این ‏رو، نظریه‏‌‏پردازی به روش استعاره‌ای در مطالعه سازمان‌ها، برای تفسیر و فهم پیچیدگی آن‏ها بکار گرفته می‌شود. در این روش، سازمان به موجودیتی تشبیه می‏ شود و یکی از ویژگی‌های کلیدی آن به سازمان تعمیم داده می‌شود. باید در نظر داشت که بیش‏تر نظریه‌های سازمانی بر دیدمان اثبات‌گرا استوار است که با تمرکز بر دانش و داده‏‌‏ها سعی دارند قانونمندی حاکم بر سامانه‏‏‌های اجتماعی را کشف کنند. این پژوهش تلاشی است برای نظریه‏‌‏پردازی مبتنی بر دیدمان تفسیرگرایی، که نظریه سیاه‌چاله سازمانی به روش استعاره‌ای بر مبنای آن ساخته می‏ شود. به سخن دیگر، نظریه سیاه‌چاله سازمانی با اقتباس از استعاره سیاه‌چاله کیهانی تدوین می‏ شود. در گام نخست، ویژگی‌های کلیدی سیاه‏‏‌چاله سازمانی، با رعایت تناظر 1-1 و اقتباس از ویژگی‌های سیاه‏‌‏چاله کیهانی بر مبنای تفسیر پژوهشگر به‏‏‌دست می‏ آید. در گام دوم، تعریف سیاه‏‏‌چاله سازمانی مبتنی بر ویژگی‌های کلیدی ارائه، و در گام سوم چارچوب کلی نظریه تدوین می ‏شود. به علاوه، با تحلیل ویژگی‌های نظریه سیاه‌چاله سازمانی، مشخص می‏ شود که این نظریه در ذیل دیدمان تفسیرگرایی قرار می‌گیرد. در نهایت، چگونگی آزمون نظریه از نظر ابطال‏‏‌پذیری و سودمندی مطرح می‏‏‌شود.

Organizational Black Hole, Theory Building, Metaphor, Positivist Paradigm, Interpretive Paradigm., سیاه‌چاله سازمانی, نظریه‌پردازی, استعاره, دیدمان اثبات‌گرا, دیدمان تفسیرگرا.