مریم لسان - استادیار گروه معماری، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی نوشیروانی، بابل، ایران.

خیابان‌ها بخش قابل‌توجهی از فضای عمومی آزاد در شهرها را تشکیل می‌دهند و به عنوان نمایندگان مهم فضاهای عمومی شهری شناخته می‌شوند. در تاریخ فرهنگ شرق و غرب نیز، خیابان یکی از مهمترین فضاهای عمومی بوده است. با این وجود، در حال حاضر شکاف نسبتاً عمیقی میان معنا و کارکرد خیابان در شرق و غرب وجود دارد که منجر به ایجاد مناظر شهری متمایزی میان شرق و غرب شده است. این پژوهش به بررسی تفاوت‌های منظر خیابان از جنبه‌های معنایی-ادراکی، عملکردی-فعالیتی و زیباشناختی (عناصر غیرکالبدی معماری شامل عناصر نیمه ثابت و متحرک) در خیابان در شرق (کشورهای جنوب‌شرقی آسیا) و غرب (آمریکای شمالی، اروپا و اقیانوسیه) می‌پردازد. روش تحقیق از نوع کیفی (کتابخانه‌ای و بر پایۀ مشاهدات نویسنده) است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد با وجود آنکه منظر خیابان به عنوان پدیده‌ای عینی و ذهنی شناخته می‌شود، منظر خیابان در شرق و غرب از لحاظ نوع ادراک و جنبه‌های عینی و ذهنی با یکدیگر متفاوت هستند. منظر خیابان در شرق و غرب از جنبه‌های معنایی، عملکردی و زیباشناختی و در ویژگی‌هایی چون تنوع فعالیت، نظم، مرز میان فضای عمومی و خصوصی، الگوهای زمانی عملکردها، میزان به‌کارگیری حواس مختلف انسان و چگونگی انطباق‌پذیری و انعطاف‌پذیری فضا، با یکدیگر تفاوت‌های بارزی دارند.  

منظر شهری, خیابان, فرهنگ, فضای اجتماعی, خیابان در شرق, خیابان در غرب