سودابه قلی پور - پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران.
جمال الدین مهدی نژاد - دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران.

بیان مسئله: خیابان چهارباغ اصفهان با وجود تغییرات کالبدی و کاربری‌ها در طول تاریخ همچنان به عنوان یکی از خیابان‌های اصلی تجاری و تفرجگاهی این شهر محسوب می‌شود. بازخوانی تاریخ و سیر تحول معماری مجموعه‌های تاریخی می‌تواند امکاناتی برای گام‌های بعدی مرمتی فراهم آورده و یافتن عوامل تاب‌آوری می‌تواند در برنامه‌ریزی برای طراحی فضاهای جدید مؤثر باشد. تاب‌آوری راهی برای تقویت جوامع و شهر با استفاده از ظرفیت‌های آن است و یکی از ابعاد پراهمیت تاب‌آوری، بعد فضایی است که به ادامۀ فضاهای شهری با حفظ هویتشان در طی تغییرات می‌پردازد.هدف: این پژوهش با تکیه بر فرضیۀ مؤثربودن برنامه‌ریزی در جهت بازسازی خیابان‌های تاریخی با توجه به خواسته‌های کاربران و ویژگی‌های تاریخی در تاب‌آوری آنها به دنبال پاسخگویی به این پرسش اصلی است که چه عواملی سبب تاب‌آوری خیابان چهارباغ در طول تاریخ شده است.روش تحقیق: توصیفی- تحلیلی است و برای دستیابی به این هدف ابتدا با مراجعه به منابع معتبر، چهار شاخص کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی به عنوان شاخص‌های مدل مفهومی تاب‌آوری ارائه شده و با مطالعۀ میدانی و پرسش از رهگذران این خیابان به بررسی دقیق‌تر و ارائه زیرشاخص‌هایی برای هریک از شاخص‌ها پرداخته شده است.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ آن است که دلایل انتخاب این خیابان تاریخی و انتظارات کاربران از اقدامات حفاظتی در آن با ویژگی‌های تاریخی قرن‌های 17 و 19 میلادی هماهنگی دارد و اهمیت شاخص‌های مختلف تاب‌آوری از دیدگاه کاربران متفاوت بوده و شاخص‌های اجتماعی و زیست‌محیطی در وضعیت مطلوب‌تری نسبت به شاخص‌های دیگر قراردارند.

تاب‌آوری خیابان چهارباغ, شاخص کالبدی, شاخص اجتماعی, شاخص اقتصادی, شاخص زیست‌محیطی