محمد جمشیدیان - کارشناس ارشد معماری منظر
سید صادق سید علیپور - کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه تهران
الناز الهقلیلو - کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه تهران

دریاچه چیتگر یکی از پروژه‌های کلان شهری در منطقه شمال غرب تهران است که با هدف تلطیف هوا و جذب گردشگر ساخته شده است. اندیشه ساخت دریاچه در این ناحیه به نخستین برنامه‌‌های شهری توسعه تهران باز می‌گردد و نهایتاً در سال 1389 افتتاح شد. متخصصان محیط زیست درباره آن نظرات انتقادی جدی1 دارند. دیدگاه منظر نیز انتقاداتی جدی به فقدان استراتژی منظری شهر تهران در ارائه این پیشنهاد وارد آورده است. به دلایلی از جمله منحصربه‌فرد بودن تجمیع فعالیت‌های تفرجی در اطراف دریاچه و ابعاد وسیع آن در سال‌های اول پس از احداث، دریاچه با استقبال مواجه نشده است. در ابعاد کلان نیز، اجزای ناهمگون دریاچه در منظر و محیط موجب گسست منظر کوهپایه شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد علاوه بر مقیاس کلان و میانی که ابعاد هویتی و طبیعی را نادیده گرفته‌اند تصمیمات پایین‌دستی در مرحله اجرای نیز صدمات بسیاری را بر آن وارد کرده است. تحلیل اجزای این پروژه منظر از ابعاد زیبایی‌شناسی تا آسایش اقلیمی و ذهنیت مخاطبان از آن، بیانگر این است که عدم وجود نگاهی یکپارچه و واحد در طول زمان اجرای پروژه سبب آشفتگی در برخی ابعاد مقیاس خرد و در نهایت عدم انطباق مجموعه با هویت طبیعی بستر شده است. رجوع به طرح و تحقیقات میدانی، این موضوع را ناشی از مداخلات غیرکارشناسی و برخورد سلیقه‌ای با آن می‌داند که در نهایت به رویکردی تزئینی منجر شده و هویتی واحد را بر طرح مترتب نساخته است.

دریاچه چیتگر, هویت طبیعی, منظر کوهپایه, گسست منظر, زیبایی‌شناسی