مونا مسعود لواسانی - کارشناس ارشد معماری منظر
علی اکبر خمسه عشری - کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره).
زهرا ایلیاتی - کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره).

نقاط عطف به عنوان فضاهای پررونق و بستر زندگی جمعی، مکان‏های خاطره‏انگیز و از عناصر بنیادین شهر به شمار می‏روند. امروزه نقش و جایگاه نقاط عطف در زندگی شبانه نیز آنها را به عناصر اصلی شناخت شهروندان از شهر بدل کرده است. بنابراین نقاط عطف نقشی تعیین‏کننده در هویت شهر داشته و پیونددهنده نقشه ذهنی شهروندان از منظر روز و شب است. با توجه به نقش نقاط عطف در خوانایی نقشه ذهنی، اهمیت مدیریت منظر شبانه این نقاط برای ارتقای میزان رضایت مردم از مطلوبیت فضاهای شهر و نیز هدایت و پرورش سلیقه عمومی جامعه روشن می‏شود. در حال حاضر منظر شبانه تهران علی‏رغم اجرای برنامه‏های نورپردازی مقطعی توسط مدیریت شهری و صرف هزینه‏های بسیار از سوی بخش خصوصی، همچنان مغشوش و ناخواناست. در بسیاری از موارد، نورپردازی بناها در نقاط عطف با معنا و هویت آنها انطباق ندارد. این مقاله با تمرکز بر مجتمع‏های تجاری نقاط عطف به عنوان دانه‏های درشت تأثیرگذار بر منظر شبانه، به ارزیابی چند پروژه جدید نورپردازی می‏پردازد. ابتدا اهداف نورپردازی و مهم‏ترین اصول آن به عنوان شاخص ارزیابی وضع موجود به طور خلاصه بیان شد و سپس سه مجتمع تجاری (نشانه) در نقاط عطف (در مقیاس میانی) تهران، مورد بررسی قرار گرفت. در تشخیص دلایل موفقیت یا عدم موفقیت آنها روند طراحی و اجرای این طرح‏ها نیز مدنظر قرار گرفت. در پایان پیشنهاداتی به مدیریت شهری برای هدایت منظر شبانه شهر با کنترل نورپردازی اینگونه بناها ارائه شده است.

نورپردازی, نقاط عطف, مجتمع‌های تجاری, منظر شبانه, خوانایی