علی مختاران - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج
مهرزاد طاوسی - محقق بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی،
پیمان ورجاوند - بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان
سالومه سپهری صادقیان - عضو هییت علمی بخش آبیاری و زهکشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

< p dir="RTL">در استان خوزستان تولید زهاب حاصل از فعالیت‌های مختلف به ویژه کشاورزی، یکی از مشکلات جدی است.کشت گیاهان مقاوم به شوری با استفاده از زهاب می‌تواند به‌عنوان یک اقدام مناسب مورد توجه قرارگیرد. لذا تحقیقی به‌منظور بررسی امکان بازچرخانی زهاب‌ مزارع نیشکر برای زراعت زمستانه کینوا با هدف تولید علوفه در سال زراعی 1398- 1397 واقع در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشت ‌وصنعت نیشکر میرزاکوچک‌خان در جنوب خوزستان انجام شد.این پژوهش‌ به‌صورت کرت‌های یک‌بارخرد شده درقالب طرح‌ بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل‌ و سه تکرار اجرا شد. عامل‌ اصلی مدیریت کیفی آب آبیاری مشتمل بر استفاده از آب رودخانه‌ کارون، زهاب مزارع نیشکر،و آبیاری‌تلفیقی-تناوبی (یک در میان آب کارون و زهاب) و عامل فرعی،چهار ژنوتیپ ‌کینوا شامل گیزا1، تی‌تی‌کاکا، روزادا وکیو26 بود. در بررسی اثر متقابل نوع آب آبیاری با ژنوتیپ، نتایج نشان داد بیشترین زیست توده(بیوماس) بر حسب علوفه خشک مربوط به ژنوتیپ گیزا1 با تیمار آبیاری ‌با آب‌ کارون به‌ میزان 6/3645 کیلوگرم در هکتار بود که از نظر آماری با زیست توده تولید شده ژنوتیپ روزادا با تیمار مدیریت آبیاری با زهاب به‌میزان 2620 کیلوگرم در هکتار در یک گروه بود. پایش شوری عصاره اشباع خاک ‌و تغییرات درصد سدیم قابل تبادل خاک(ESp ) که با توجه به نسبت جذب سدیم (SAR) خاک به­دست آمد، نشان‌ داد که ‌در طول فصل ‌رشد خاک مزرعه‌ تا عمق یک متری برای دو تیمار ‌آبیاری‌ با آب کارون وآبیاری تلفیقی-تناوبی، در وضعیت غیرشور-غیرسدیمی بود. این در حالی است که خاک مزرعه قبل ‌از کشت و تا عمق 25 سانتی‌متری، وضعیتی شور (54/5 دسی‌زیمنس برمتر) و ازعمق 25 سانتی‌متری به پایین غیرشور بود. درتیمار مدیریت آبیاری با زهاب، خاک تا لایه 25 سانتیمتری به‌دلیل شوری آب و اثر مضاعف تبخیر ازسطح خاک، در وضعیت شور باقی ماند. اما از عمق 75 سانتی‌متری خاک به پایین، شرایط خاک از شوری دو دسی‌زیمنس بر متر قبل از کشت، به وضعیت شور با سدیم قابل تبادل خاک 7% و شوری عصاره اشباع خاک چهار دسی‌زیمنس بر متر رسید. بر اساس این داده­ها، در بازچرخانی زهاب کشاورزی ، برای حفظ بیلان نمک در خاک، آبشویی در پایان فصل کشت و انجام زهکشی برای خروج نمک­ها ضرورت دارد.

گیاه شورزیست, آب نامتعارف, پایش شوریخاک, آبیاری تلفیقی-تناوبی, مدیریت آبیاری