تعیین توابع تولید و بهره‌وری آب در هیبریدهای مرسوم کلزا (مطالعه موردی شهرستان میاندوآب)

برای ارزیابی تأثیر آبیاری بر عملکرد دانه و بهره­وری آب سه هیبرید مرسوم کلزا شامل اکاپی (T1)، الیت (T2) و میلنا (T3) در قالب طرح آماری کرت­های خرد شده نواری با سه تکرار و طی سال­های زراعی 84-83 و 85-84، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان میاندوآب انجام شد. برای استخراج توابع تولید و بهره­وری آب، هشت تیمار سطوح آبیاری (Ip 1 تا Ip 8) به ترتیب 120، 110، 100، 90، 80، 70، 60 و 50 درصد نیاز خالص آبیاری محاسبه‌شده با روش پنمن مانتیث فائو در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد توابع تولید در هیبریدهای T1، T2 و T3 همبستگی برابر با 98/0، 98/0 و 97/0 دارند. با استخراج توابع بهره­وری مشاهده شد که مقدار بهره­وری آب در شرایط تنش شدید، کاهش و با افزایش مقدار آب، افزایش‌یافته است. درصورتی‌که اعمال کم‌آبیاری الزامی باشد، تیمار Ip 4 به سبب ارائه بالاترین عملکرد دانه (میانگین عملکرد دانه برابر با 5/3758 کیلوگرم در هکتار برای دو سال) پیشنهاد می­گردد. نتایج تجزیه آماری پارامترهای بررسی‌شده نشان داد که با کاهش 10 درصدی آب مصرفی، سود به میزان 83/7 و 44/3 درصد به ترتیب در سال­های اول و دوم کاهش می­یابد. هیبریدهای T2 و T1 به ترتیب در سال­های اول و دوم بیشترین عملکرد را داشتند و عملکرد در سال دوم بالاتر از سال اول بود. علت این امر افزایش دما و تابش دریافتی بیشتر در سال دوم می­باشد. با هدف حداکثر بهره­وری آب، سطح آبیاری Ip 4 و هیبرید T2 پیشنهاد می­شود.

Keywords:

آبیاری کرتی , سود , عملکرد دانه , کم‌آبیاری , مراحل فنولوژیکی رشد گیاه