حمید رضا مظاهری سیف - پژوهشکده مطالعات معنوی

معنویت امروزه به حوزۀ مطالعاتی مستقلی اطلاق می‌‌شود که به مسائل مربوط به عالم درون انسان و رابطۀ درونی عموم مردم با خداوند (امر قدسی) می‌‌پردازد. آیت‌‌الله خامنه‌‌ای از اندیشورانی است که معنویت را به معنای اصطلاحی در نظر دارند و آن را در حیات بشری و تحولات آیندۀ جهان مهم ارزیابی می‌‌کنند؛ از این‌رو رویکرد معنوی به انتظار، موضوع این مقاله قرار گرفته است. تحقیق به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده و قلمرو گردآوری داده‌‌ها، سخنرانی‌‌های رهبر انقلاب دربارۀ انتظار است. روش نمونه‌‌گیری هدفمند و متوالی بوده است؛ به طوری که جست‌‌وجو از کلیدواژه «انتظار» آغاز شد و با مفاهیم پرکاربرد و مرتبط نظیر «عدالت» و «معنویت» ادامه یافت و فرازهایی از سخنان رهبر معظم که بیشترین داده‌‌های معرفتی را دربرداشت، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌‌های تحقیق، شامل توصیف معنویت از دیدگاه رهبر انقلاب، تبیین رابطه عدالت و معنویت، رابطه معنویت و انتظار و تعریف و تحلیل مفهومی انتظار به سه مقوله اعتراض، مردم‌‌سالاری دینی و آمادگی است. از منظر رهبر انقلاب رابطه با امام زمان عج یک رابطه قلبی است که نوعی تجربۀ معنوی را رقم می‌زند و یک رابطه شخصی و زنده است که طی آن، فرد با قلب و احساسش حضور امام را درک می‌‌کند. دیدگاه‌‌های رقیب در دو مقوله معنویت متحجرانه و معنویت‌‌های نوظهور دسته‌‌بندی شده‌‌اند.

معنویت, رابطه عدالت و معنویت, تجربۀ معنوی انتظار, معنویت نوظهور, رهبر معظم انقلاب