کاربرد مقایسه‌ای روش‌های اسکنر نوری، شیارسنج، پارافین در اندازه‌گیری فرسایش شیاری

اندازه‌گیری فرسایش و رسوب معمولا با استفاده از روش‌های مختلف برای دستیابی به اطلاعات قابل اعتماد از میزان هدررفت خاک ضروری می‌باشد. در این راستا، به‌کارگیری روش‌های نو و دانش روز به‌ سبب تسهیل در اندازه‌گیری‌ها و افزایش دقت مورد نظر از اهمیت زیادی برخوردار است. لکن اطلاعات کافی در زمینه کارایی روش‌های نوین در دسترس نیست. لذا، پژوهش حاضر با هدف به‌کارگیری اسکنر نوری به‌عنوان یکی از روش‌های نوین اندازه‌گیری فرسایش خاک و مقایسه نتایج حاصل از آن‌ با دو روش سنتی شیارسنج و پارافین در زمینه اندازه‌گیری فرسایش شیاری در شرایط آزمایشگاهی صورت پذیرفت. برای انجام پژوهش، ابتدا یک خاک لومی رسی در کرت‌های آزمایشی با ابعاد 30 در 40 سانتی‌متر و با شیب 20 درصد در معرض باران با شدت 50 میلی‌متر بر ساعت به‌ مدت 20 و 80 دقیقه و ایجاد فرسایش سطحی قرار داده شد. سپس، در مرحله بعد، باران با شدت‌های 90 و 100 میلی‌متر بر ساعت به‌ترتیب در مدت‌های 20 و 80 دقیقه برای ایجاد فرسایش‌های شیاری با ابعاد مختلف اجرا و در نهایت میزان فرسایش شیاری با سه روش اسکنر نوری، شیارسنج و پارافین اندازه‌گیری شد. نتایج به‌دست آمده از اسکنر نوری با مقادیر غلظت رسوب اندازه‌گیری شده در خروجی کرت و نیز روش‌های شیارسنج و پارافین مورد مقایسه قرار گرفت. میانگین میزان جا‌به‌جایی خاک از روش‌های اسکنر نوری، شیارسنج و پارافین برای شدت 90 میلی‌متر بر ساعت با مدت 20 دقیقه به‌ترتیب 79.73±283.30، 8.27±35.49 و 9.22±45.93 گرم و میانگین میزان جابه‌جایی خاک برای شدت 100 میلی‌متر بر ساعت با مدت 80 دقیقه در اسکنر نوری، شیارسنج و پارافین به‌ترتیب 274.22±377.94، 5.71±41.45 و 11.45±46.20 به‌دست آمد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، مشخص شد که نتایج حاصل از اسکنر نوری بسیار متفاوت و مقادیر آن بسیار بالاتر از دو روش سنتی مورد مطالعه است.

Keywords:

سامانه شبیه‌ساز باران , فرسایش‌پذیری خاک , فناوری‌های نوین , کرت‌های فرسایشی , منابع خاک و آب