محمدرضا دهمرده قلعه نو - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
محمد نهتانی - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
سعیده خالدی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان زدایی، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل

دخالت‌های انسان بر روند طبیعی رخدادها و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی، روند احیاء طبیعت را مختل و باعث تسریع در روند تخریب آن شده است. هدف از تحقیق حاضر تعیین عوامل انسانی تشدید ‌کننده فرسایش بادی در منطقه هامون سیستان می­باشد. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه است، گروه اول شامل تمامی کارشناسان مربوط به بخش منابع طبیعی در شهرستان زابل، به تعداد 36 نفر که همه‌پرسی شدند و گروه دوم شامل کلیه خانوارهای موجود در بخش هامون سیستان به تعداد 4121 خانوار می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 221 خانوار به‌دست آمد. نتایج حاصل از استخراج پرسشنامه کارشناسان نشان داد که کشت خارج از فصل خربزه در بستر دریاچه هامون، حفر گوال‌های ذخیره آب و برهم زدن بستر تثبیت شده دریاچه و رقابت در چرای دام در بستر دریاچه هامون، از مهمترین عوامل تشدید کننده فرسایش بادی در منطقه هستند. برای بررسی رابطه بین عوامل اقتصادی و اجتماعی و سه عامل تشدید کننده فرسایش بادی از روش همبستگی پیرسون استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که تجربه بهره­برداران از منطقه و تعداد اعضای خانوار ساکنان هر دو تاثیر معنی‌دار مثبتی در سطح اطمینان 99 درصد بر افزایش میزان سطح زیر کشت خارج از فصل خربزه در بستر دریاچه هامون، حفر گودال‌های ذخیره آب و میزان چرای دام در بستر دریاچه هامون دارند. از طرفی افرادی که زمین زراعی بیشتری دارند و از سطح تحصیلات بالاتری برخوردار هستند و همچنین، درآمد اقتصادی آن‌ها بالا است، کمتر اقدام به بهره­برداری بی­رویه و تخریب منطقه می­کنند.

احیاء طبیعت, پرسشنامه, تخریب منابع طبیعی, منطقه هامون, سیستان