ارزیابی حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از مدل‌های داده‌کاوی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز چهل‌چای

‌هدف از تحقیق پیش‌رو، پهنه‌بندی حساسیت زمین‏‌لغزش در حوزه‌ آبخیز چهل­‌چای، واقع در استان گلستان می­‌باشد. بدین منظور، از دو مدل داده­‌کاوی ماشین بردار پشتیبان (SVM) و درخت رگرسیون تقویت شده (BRT) به لحاظ الگوریتم محاسباتی توانمند در زمینه ارزیابی فرایند زمین­‌لغزش استفاده شد. شواهد زمین­‌لغزش با استفاده از دستگاه موقعیت‌­یاب جهانی (GPS)، بازدید­های میدانی و اطلاعات سازمانی موجود ثبت و در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در قالب نقشه تهیه شد. همچنین، با توجه به مرور منابع گسترده، 12 عامل زمینه­‌ساز شامل فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، واحدهای سنگ­‌شناسی، بافت خاک، کاربری اراضی، درجه شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، انحنای­ طولی و عرضی دامنه و شاخص رطوبت (WI) به­عنوان عوامل موثر بر وقوع زمین­‌لغزش منطقه مورد مطالعه انتخاب و لایه‌­های مذکور در سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شدند. به­‌منظور ارزیابی نتایج مدل‌­ها، از مقدار مساحت زیر منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) و 30 درصد لغزش‌­های استفاده نشده در فرایند مدل­سازی استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل ماشین بردار پشتیبان (SVM) با مساحت زیر منحنی 0/82 (82 درصد) کارایی بهتری در پهنه‌­بندی حساسیت زمین­‌لغزش در حوضه مورد مطالعه داشته و مدل BRT با مقدار معادل 0/77 (77 درصد) در رتبه بعدی اهمیت قرار گرفت. بر اساس نتایج مدل SVM، حدود 45 درصد از حوزه آبخیز چهل‌­چای در پهنه حساسیت زیاد و خیلی ­زیاد به وقوع زمین­‌لغزش قرار گرفته است.

Keywords:

استان گلستان , درخت رگرسیون تقویت‌شده , سامانه اطلاعات جغرافیایی , ماشین بردار پشتیبان