تحلیل فضایی شاخص های سالمندی در نواحی شهری و روستایی ایران

یکی از مهم‏ترین موضوعات قرن بیست‏ویکم مسئلة سالخوردگی جمعیت و پیامدهای ناشی از آن است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل فضایی نماگرهای جمعیتی‏ سالمندان (جمعیت 65 سال و بالاتر) در نواحی شهری و روستایی ایران است. روش مطالعه توصیفی‏- تحلیلی است و براساس هدف کاربردی است. برای جمع‏آورى اطلاعات از روش کتابخانه‏اى و اسنادى استفاده شده است و داده‏هاى خام مقاله براساس داده‏های سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 است. به‏منظور بررسى ویژگی‏هاى فضایى جمعیت سالمند از شاخص‏های نسبت سالمندی، نسبت وابستگی سالمندی، شاخص سالمندی، و شاخص پیری استفاده شده است. برای تحلیل فضایی شاخص‏ها از روش‏های لکه‏های داغ و خودهمبستگی فضایی موران در محیط نرم‏افزار Arc GIS استفاده شده است. نتایج نشان می‏دهد درصد جمعیت سالمند کشور طی دورة 1335 تا 1395 بیش از 5/1 برابر افزایش داشته است و پیش‏بینی می‏شود نسبت جمعیت سالمند به کل جمعیت از 1/6 درصد در سال 1395 به 4/20 درصد در سال 1440 برسد. نتایج حاصل از روش لکه‏های داغ نیز نشان می‏دهد نواحی شمالی و مرکزی کشور دارای مقادیر بالاتری از شاخص‏های سالمندی‏اند و خوشة فضایی داغ را تشکیل داده‏اند. در حالی که نواحی جنوب شرق، جنوب، و جنوب غرب کشور دارای مقادیر پایین‏تری از شاخص سالمندی بوده و خوشة فضایی سرد را تشکیل داده‏اند.

Keywords:

تحلیل فضایی , جمعیت سالمند , شاخص‏ های سالمندی , نواحی شهری و روستایی