سید اسحاق جلالیان - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
زهرا تردست - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد ویسیان - کارشناسارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

در طول پیگیری‏های پایداری زیست‏محیطی توجه به مسئولیت دولت‏ها برای کاهش تخریب محیط زیست به‏طور مداوم کاهش یافته و به‏جای آن بر رفتارهای محیط زیستی شهروندان تمرکز شده است. این توجه روزافزون به فرد بر نقش کلیدی، که شهروندان در ایجاد و توسعة یک جامعة پایدار دارند، تأکید دارد. تاکنون محققان اشکالی از شهروندی را، که نشان‏دهندة تلاش برای پایداری زیست‏محیطی است، ارائه داد‏ه‏اند. هدف از این پژوهش نیز استفاده از شاخص‏های شهر بیوفیلیک برای معرفی یک شیوة جدید از شهروندی زیست‏محیطی تحت عنوان «شهروند بیوفیلیک» است که در آن رفتارها و فعالیت‏های بیوفیلیکی شهروندان مناطق 9 و 10 کلان‏شهر تهران به‏عنوان نمونه تحقیق می‏شود. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعة آماری ساکنان این دو منطقه و نمونة آماری براساس فرمول کوکران برابر با 350 نفر از ساکنان این دو منطقه است. برای سنجش اعتبار محتوایی پرسش‏نامه، از اعتبار صوری (مراجعه به متخصصان) استفاده شد و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 824/0 برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها نیز، علاوه بر آزمون‏های توصیفی، از آزمون‏های استنباطی نظیر کولموگروف- اسمیرنوف، Tتک‏نمونه‏ای، و طیف نانلی استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون اسمیرنوف حاکی از نرمال‏بودن آزمون است و نتایج آزمون Tتک‏نمونه‏ای نشان می‏دهد اگرچه هیچ یک از پاسخ‏دهندگان به گروه و مؤسسة خاصی تعلق ندارند، رفتارها و نگرش‏های شناسایی‏شده نشان می‏دهد رفتارهای شهروندان و میزان اهمیت محیط برای آن‏ها در وضعیت مطلوبی قرار دارد، اما به‏دلیل فراهم‏نبودن شرایط و کمبود زیرساخت‏های بیوفیلیکی فعالیت‏ها و آگاهی‏های بیوفیلیکی شهروندان نامطلوب ارزیابی شده است. زیرا رفتار بیوفیلیکی شهروندان متأثر از محیط محل است و توسعة هنجارها و زیرساخت‏ها با یک گرایش طرفدارانة زیست‏محیطی بر ماهیت چندوجهی شهروندی تأثیرگذار خواهد بود.

شهر بیوفیلیک, شهر تهران, شهروند بیوفیلیک, مناطق 9 و 10