وحید ریاحی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
میثم طولابی نژاد - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
مهرشاد طولابی نژاد - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

برای کاهش اثرهای جانی و مالی مخاطرة سیل، قابلیت تخلیة سریع و با سرعت بالا قبل یا در طی وقوع سیل برای امنیت عمومی خانوارهای روستایی بسیار مهم است. بنابراین، در پژوهش حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر قابلیت تخلیة اضطراری روستاهای کوهستانی در مقابل خطر سیل پرداخته شد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و روش اجرای آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده‏ها و اطلاعات پرسش‏نامه و مصاحبه با مردم محلی است. جامعة آماری شامل خانوارهای روستایی در معرض خطر سیل در روستاهای شهرستان پل‏دختر است (5392N=). با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه‏گیری سهمیه‏ای 360 خانوار به‏عنوان نمونه انتخاب شد. انتخاب 60 روستای موردمطالعه نیز به‏صورت هدفمند بوده است. برای تجزیه‏وتحلیل داده‏ها و رسیدن به پرسش‏های پژوهش، از آزمون‏های t تک‏نمونه‏ای، کای‏اسکوئر، و مدل لجستیک باینری استفاده شد. نتایج نشان داد از بین 35 متغیر موردنظر تحقیق، 14 متغیر به‏طور قابل توجهی ارتباط معنی‏داری با قابلیت تخلیة اضطراری در زمان وقوع سیل در بین خانوارهای روستایی شهرستان پل‏دختر داشته‏اند. عوامل شخصی، زیربنایی، و ساختاری- نهادی مهم‏ترین عوامل در این زمینه بوده‏اند. براساس نتایج، پیشنهادهایی برای بهبود قابلیت تخلیة اضطراری برای خانوارهای روستایی در معرض وقوع خطر سیل ارائه شد. از نتایج این مطالعه می‏توان برای بهبود قابلیت تخلیة اضطراری خانوارهای روستایی در معرض مخاطرة سیل در کشور و کاهش خطرهای ناشی از سیل استفاده کرد.

آمادگی در برابر مخاطرات, تخلیة اضطراری, سیل, شهرستان پل‏دختر, مدل لجستیک