سیده معصومه صداقی - استادیار، مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی، تهران، ایران
آرمان امین زاده واحدی - دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
رضوان امینیانپور - دانشآموخته کارشناسی ارشد، مهندسی عمران، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

به‌کارگیری رویکردهای آینده‌نگاری به منظور بررسی آثار احداث موج‌شکن‌های مردمی سواحل جنوبی کشور بر جوامع پس‌کرانه، لزوم توجه به مقولۀ برنامه‌ریزی سناریو را امری ضروری جلوه می‌دهد. سناریونگاری روشی بسیار مؤثر و مفید برای برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت در شرایط با عدم‌قطعیت است. هدف از این پژوهش، بررسی سناریوهای ممکن به منظور ارتقاء سطح اثرگذاری موج‌شکن‌های مردمی سواحل جنوبی کشور بر جنبه‌های اقتصادی- اجتماعی زندگی جوامع پس‌کرانه آنها است. نوع تحقیق بر مبنای هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش توصیفی _تحلیلی، از لحاظ جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها ترکیبی از کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. به منظور تدوین سناریوها، پرسشنامه‌ای بین نخبگان اجرایی توزیع گردیده است. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزارMIC-MAC تجزیه و تحلیل شده است. براساس نتایج ماتریس اثرات متقابل در نرم‌افزار MIC-MAC، موقعیت و ویژگی‌های جغرافیایی، بیشترین اثرگذاری و وضعیت پویایی موج‌شکن‌ها، بیشترین تأثیرپذیری را دارد. براساس میزان عدم‌قطعیت، عوامل «کاربری موج‌شکن‌ها»، «نحوه مدیریت موج‌شکن»، «تعامل میان نهادهای ذی‌ربط و بهره‌وران» و« توزیع عادلانه امکانات» به عنوان مهم‌ترین نیروهای پیش‌ران، بر چگونگی بروز آثار احداث موج‌شکن‌ها در آینده نقش‌آفرینی می‌کنند. از تلفیق این محورها چهار سناریو آثار طلایی، آثار نقره‌ای، آثار برنزی و آثار خاکستری تشکیل شد. در سناریو اول که آثار طلایی نامیده می‌شود، عملکرد کارآمد نهادهای مربوطه و ایجاد توازن‌ میان مولفه‌های اجتماعی- اقتصادی، باعث رشد و نمو آینده‌ای روشن در جوامع پس‌کرانه موج‌شکن‌ها خواهد شد؛ بهترین آثار احداث موج‌شکن‌ها در سناریوی حیات طلایی ترسیم شده‌است.

آینده‌نگاری, سناریو‌نگاری, ماتریس اثرات متقابل, MIC-MAC, موج‌شکن‌های مردمی