سمیرا سلیمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
رامین حبیبی کلیبر - دکتری روانشناسی تربیتی، دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
ابوالفضل فرید - دکتری روانشناسی تربیتی، دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی در پیش­بینی خودناتوان­سازی تحصیلی بر اساس سبک­های دلبستگی و هویت تحصیلی انجام شد. طرح پژوهش توصیفی از نوع هم­بستگی بود. جامعۀ آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دورۀ اول متوسطۀ شهرستان بناب در سال تحصیلی 1395-1396 بودند. نمونۀ پژوهش 301 نفر بودند که به شیوۀ نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای، از دبیرستان­های دورۀ متوسطۀ شهرستان بناب انتخاب و بررسی شدند. برای جمع­آوری داده­ها از پرسش‌نامه­های سبک­های دلبستگی کولینز و رید، هویت تحصیلی واز و ایزاکسون، خودکارآمدی مکیلروی و بانتینگ و خودناتوان‌سازی تحصیلی شوینگر و استینسمر پلستر استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با روش آماری تحلیل مسیر با استفاده از نرم­افزار لیزرل 8.8 انجام شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که خودکارآمدی تحصیلی نقش میانجی معناداری در رابطۀ بین سبک­های دلبستگی (ایمن، ناایمن اجتنابی و دوسوگرا) و خودناتوان‌سازی تحصیلی دارد و مسیرهای مستقیم از سبک دلبستگی ایمن به خودکارآمدی تحصیلی و خودناتوان­سازی تحصیلی معنادار و از سبک دلبستگی ناایمن دوسوگرا به خودکارآمدی تحصیلی و خودناتوان­سازی تحصیلی ازنظر آماری معنادار است (05/0p <). سبک دلبستگی ناایمن دوسوگرا نیز از طریق خودکارآمدی تحصیلی به­صورت مثبت خودناتوان‌سازی تحصیلی را پیش­بینی می­کند. بنابراین، سبک­های دلبستگی و هویت تحصیلی با میانجی­گری خودکارآمدی نقش مهمی در خودناتوان­سازی تحصیلی دانش‌آموزان دارند.

خودکارآمدی, خودناتوان‌سازی, سبک دلبستگی, هویت تحصیلی