فاطمه اکبرزاده - دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه اصفهان
سیدعلی هاشمیان فر - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

ازدواج سفید پدیده‌ای مدرن و مفهوم تعهد، یکی از پروبلماتیک‌­ترین مفاهیم عصر مدرن است. این تحقیق با رویکرد نظریه مبنایی انجام گرفته و میدان تحقیق، افراد هم­‌بالینِ شهر اصفهان هستند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و نظری، با ۱۸ نفر از آنان مصاحبه انجام شد. جستجوی پاسخ برای این پرسش که تعهد در ازدواج سفید چگونه برساخته می­شود، نشان داد که تعهد نه تنها مفهومی با معنای ثابت نیست بلکه در طی زمان و مکان و برحسب شرایط، تحول یافته و در چارچوب فضایل اخلاقی برداشت می­شود. همچنین تیپولوژی تعهد در ازدواج سفید، طیفی از اخلاق متعارف تا اخلاق فراعرفی را در بر می­گیرد که در یک سر طیف معنای عرفی‌­اش قرار دارد که برگرفته از هنجارها و ساختارهای مسلط بیرونی بوده و قواعد مرسوم در روابط زناشویی رسمی در این سنخ حاکم است. سنخ شناسایی شده در دامنه دیگر طیف، تعهد به منزله اخلاق فراعرفی است که ناظر بر روابط برابری­‌طلبانه، آزادی‌­خواهانه و غیر متأثر از ایدئولوژی­های فرهنگی است و معنایی درونی­‌شده‌­تر، فردی‌­شده‌­تر و خودگزیده‌تر دارد. نهایتا می­توان گفت، تعهد در ازدواج سفید، معنایی وسیع، چندبعدی، نسبی و سیال دارد و نمی‌­توان این مفهوم را در این سبک از زندگی، ذیل یک قاعده کلی، ارزش­‌گذاری نمود.

ازدواج سفید, تعهد, اخلاق متعارف, اخلاق فراعرفی, گونه شناسی