عزیز مجیدی - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
غلامرضا خلیل زاده - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

این پژوهش به ­منظور بررسی تأثیر مقادیر و منابع پتاسیم بر عملکرد دانه، روغن و جذب پتاسیم در آفتابگردان (Helianthus annus L.) رقم آذر گل، به‌صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو منطقه از استان آذربایجان غربی به مدت دو سال (98 و1397) اجرا شد. منابع سولفات و کلرید پتاسیم به­عنوان عامل اصلی و مقادیر صفر، 300،200،100  و 400 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار، عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمار 100 کیلوگرم پتاسیم در هکتار از منبع سولفات پتاسیم موجب افزایش معنی­دار عملکرد دانه و روغن به ترتیب به میزان 8/44 و 6/38 درصد شد که با همان تیمار از منبع کلرید پتاسیم تفاوت معنی­داری نداشت. بیش­ترین وزن کلش و عملکرد زیستی در تیمار 300 کیلوگرم پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم بدست آمد که به ترتیب 9/58 و 8/51 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان دادند. جذب پتاسیم دردانه به­طور متوسط 2/141 کیلوگرم در هکتار بود که با افزایش سطوح پتاسیم افزایش یافت. مقدار جذب ­پتاسیم در کلش به ‌طور متوسط 93/2 برابر دانه بود. آفتابگردان پتاسیم بومی قابل­جذب خاک را در تیمار شاهد معادل 32 میلی­گرم بر کیلوگرم خاک کاهش داد. پتاسیم قابل‌جذب خاک متناسب با سطوح پتاسیم افزایش یافت. بیش­ترین پتاسیم قابل­جذب خاک، با مصرف 400 کیلوگرم پتاسیم خالص در هکتار معادل 410 میلی‌گرم بر کیلوگرم بدست آمد. دراین‌ارتباط، منابع پتاسیم تأثیر یکسانی داشتند. یافته­های این پژوهش نشان داد که با کاربرد 100 کیلوگرم پتاسیم خالص از منابع سولفات پتاسیم و یا کلرید پتاسیم در زراعت آفتابگردان، ضمن افزایش عملکرد دانه و درصد روغن، می­توان مقدار پتاسیم ­قابل‌جذب خاک را برای تولید پایدار محصول در مقادیر بهینه­ای حفظ نمود.

جذب پتاسیم, عملکرد روغن, سولفات پتاسیم, شاخص برداشت, عملکرد دانه