عزیز عبدالهی - فیزیک دریا، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
سمیه نهاوندیان - گروه فیزیک دریا/ دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی/ دانشگاه تربیت مدرس/ نور/مازندران/ ایران

ساختار قائم دما، شوری و چگالی بر اساس داده‌های اندازه‌گیری شده در پاییز، بهار و تابستان 95-96 در دو منطقۀ آلاشت‌رود و لاویج‌رود در مازندران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان‌دهندة سهم غالب دما در تعیین چگالی است که می‌تواند به دو علت دامنۀ تغییرات کوچک شوری در دریای خزر و نقش غالب دما در تعیین چگالی در مناطق گرمسیر اشاره کرد. بااین‌وجود، نمی‌توان از نقش شوری در تعیین چگالی آب صرف‌نظر نمود.  در فصل پاییز با وجود مشابهت زیاد ساختار دما در دو منطقه، تفاوت ساختار شوری به تفاوت ساختار چگالی در این دو منطقه منجر شده است. در فصل بهار منطقه لاویج‌رود شاهد فرارفت تودة آب گرم و کم‌شور در فاصله 4-8 کیلومتر از ساحل است که به تغییر کامل ساختار قائم آب انجامیده است و عمق لایه آمیخته در این محدوده کم می‌شود. عمق لایۀ آمیخته در فصل پاییز بیشینه و در فصل بهار کمینه است. در فصل تابستان با اینکه گرمای ناشی از تابش خورشید در سطح به تقویت لایه‌بندی و قاعدتاً کاهش عمق لایه آمیخته می‌انجامد، افزایش شوری به علت تبخیر زیاد به افزایش همرفت و عمق لایۀ آمیخته منجر می‌شود. به همین علت در هر دو منطقه برخلاف انتظار عمق لایۀ آمیخته در تابستان بیشتر از بهار است. ساختار قائم آب در تابستان در هر دو برش عرضی مناطق مورداندازه‌گیری مشابه است.

دما, شوری, چگالی, دریای خزر, آلاشت‌رود, لاویج‌رود