مرجان محسن زاده - کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران.
محمد علیآبادی - استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران.
جاوید قنبری - استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران.
سیدمحمدحسین ذاکری - استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، فارس، ایران.

برای ادراک محیط انسان نیازمند ایجاد نوعی تطابق میان حالات روانی خود و نیروهای محیطی ناشی از پدیده است، بنابراین فضای احاطه ­کننده مخاطب از طریق سازمان عناصر، بر احساس ما از محیط تأثیر می­ گذارد. ازاین رو یافتن عوامل معناساز در فرآیند ادراک به معماران برای طراحی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر یافتن عوامل تأثیر­گذار بر شکل­ گیری معنا، رتبه ­بندی این عوامل به منظور یافتن اولویت­ های برتر تأثیرگذار، یافتن نحوه ارتباط و تأثیر‌گذاری متقابل عوامل بر یکدیگر و چگونگی کارکرد بهینه آن­ها می ­باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، یک پژوهش کاربردی و از نظر طرح پژوهش، توصیفی محسوب می ­شود. در بخش ­نظری به منظور یافتن عوامل معناساز، از منابع اینترنتی، مطالعات کتابخانه­ ای و اسنادی استفاده شده است. در این راستا 28 عامل تأثیرگذار بر معنا شناسایی شدند و پرسشنامه بر اساس الزامات تکنیک تاپسیس تنظیم شد. جامعه­ آماری پژوهش، شامل استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های شهر شیراز می­ باشد. اطلاعات حاصل از تعداد 203 پرسش­نامه­ های برگشتی، با استفاده از تکنیک تاپسیس و روش آنتروپی شانون، تجزیه و تحلیل شد. یافته­ ها نشان داد که عامل «هویت و شخصیت»(Ci=1.00، Di+=0.00، Di-=0.20)در زیرمعیارهای شخصیتی و «نوع رابطه انسان با محیط» (Ci=1.00، Di+=0.00، Di-=0.26) در زیرمعیارهای محیط رفتاری در رتبه ­ی اول تأثیرگذاری قرار دارند. در نهایت به تدوین مدلی جامع و ساختاری نظام ­مند از عوامل تأثیر­گذار بر شکل­ گیری معنا با استفاده از نرم ­افزار ونسیم اقدام گردید. این مدل علت و معلولی با تشکیل یک ساختار به هم پیوسته از عوامل با توجه به اولویت آن­ ها، نشانگر نحوه ارتباط و تأثیر‌گذاری متقابل عوامل بر یکدیگر است.

اولویت بندی عوامل معناساز, مدل علت و معلولی معنا, روانشناسی محیطی, تکنیک تاپسیس, آنتروپی شانون