تاثیر پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیائی عمقهای مختلف خاک دشت آبدالان گچساران

سیلابها همواره حاوی مواد محلول و معلق هستند که در اکثر موارد، به مرور زمان با ته نشست و انباشت آنها باعث بهبود بافت و اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیائی خاک می شود و در برخی موارد نیز ممکن است اثر منفی در خاک نظیر کاهش نفوذپذیری و شور و سدیمی شدن اراضی داشته باشد . لذا ضرورت بررسی اثرات کمی و کیفی پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیائی در پهنه های پخش سیلابها به منظور آگاهی از اثرات مثبت و به ویژه جلوگیری از اثرات سوء احتمالی اجتناب ناپذیر است . در این مورد، تحقیقات زیادی در ایران انجام نگرفته است که در اینجا اشاره مختصری به برخی از آنها می شود . رهبر و کوثر (1375) ، افزایش غلظت عناصر پر مصرف و کم مصرف در شبکه های پخش سیلاب در منطقه گربایگان فسا را در مقایسه با پهنه شاهد گزارش کرده اند . نتایج پژوهش عرب خدری (1376) ، در زمینه تأثیر رسوبگذاری بر بازده نفوذپذیری نشان می دهد که اختلاف اصلی خصوصیات داخل و خارج بندسار مربوط به ویژگیهای فیزیکی خاک است و ویژگیهای شیمیایی خاک در بندسارها به استثنای شوری تغییر معنی داری با پهنه های شاهد نداشته است . کمالی (1377) ، تأثیر آبرفتهای نهشته شده با منشأ متفاوت را بر نفوذپذیری خاک بندسارهای استان خراسان را مورد بررسی قرار داده است . وی کاهش نفوذپذیری خاک را به طور متوسط از 5/7 سانتی متر در ساعت به 2/27 سانتیتر در ساعت گزارش نموده است . حیدری (1378) ، تاثیر ضخامت رسوب گذاری در محدوده پخش سیلاب آب باریک بم را بر میزان نفوذپذیری خاک مورد بررسی قرار داده، و گزارش نموده است که با افزایش ارتفاع رسوب، نفوذپذیری خاک ابتدا خیلی سریع، سپس به مقدار ناچیزی کاهش می یابد . سررشته داری (2002) ، از بررسی تاثیر پخش سیلاب بر خصوصیات خاک در پهنه پخش سیلاب آب باریک بم نتیجه گرفت که اختلاف بین مقادیر فسفر و مواد آلی و سرعت نفوذپذیری در مقایسه با پهنه شاهد معنی دار بوده است . با توجه به نتایج مطالعات انجام شده فوق می توان نتیجه گرفت که پخش سیلاب می تواند دارای اثرات منفی و یا مثبت باشد . این در حالی است که مثبت و منفی بودن اثر پخش سیلاب در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بستگی به خصوصیات رسوبات وارده به پهنههای پخش دارد . به این ترتیب باید اذعان داشت که استفاده از سیلابها مستلزم شناخت خصوصیات رسوبات و بررسی اثرات پخش سیلاب در نقاط مختلف می باشد . در این تحقیق نیز تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در عمقهای مختلف سه نوار اولیه سامانه شبکه پخش سیلاب در منطقه امامزاده جعفر گچساران از طریق نمونه برداری از خاک محل انباشت رسوبات در پهنه پخش سیلاب در عمق های 0-5 ، 15-30 و 30-45 در طول دوره سه ساله 1379 تا 1381 مورد بررسی قرار گرفته است .