بررسی اثر استفاده از منابع تجدید‌پذیر انرژی بر شاخص ردپای اکولوژیکی در محیط‌های روستایی(مطالعه موردی: روستای نجوبران استان کرمانشاه)

این مقاله به ارزیابی تغییرات شاخص ردپای اکولوژیکی در محیط­های روستایی در اثر جایگزینی انرژی فسیلی با منابع تجدید‌پذیر انرژی می‌پردازد. رشد جمعیت و به‌تبع آن افزایش استفاده­ از سوخت­های فسیلی، اثرات مخرب زیست‌محیطی گوناگونی را به‌دنبال داشته است. بیش از‌40 درصد استفاده از کل انرژی که 70 درصد آن‌را مصرف برق تشکیل می­دهد، در ساختمان­ها مصرف می‌شود. از این رو ضروری می­نمود با تمرکز بر بخش ساختمان، انرژی‌های تجدید‌پذیر که به مراتب اثرات زیست‌محیطی کمتری دارند، جایگزین انرژی حاصل از سوخت‌های فسیلی گردند. محیط‌های روستایی نیز بخشی از جمعیت ساکن در زیست‌کره را شامل می‌شوند که نسبت به محیط‌های شهری از پتانسیل‌های متنوعی در بهره­گیری از منابع تجدید‌پذیر انرژی برخوردار می‌باشند. ردپای اکولوژیکی شاخصی به‌منظور بررسی تأثیرات زیست‌محیطی تولیدات، فعالیت‌ها و خدمات بشری بر زیست‌کره است. شاخص ردپای اکولوژیکی در ایران و در سال 2015 میلادی برابر با 2.8 هکتار در مقیاس جهانی به ازای هر نفر بوده است، این در حالی است که ظرفیت زیستی ایران 0.9 هکتار در مقیاس جهانی به ازای هر نفر است که نشان از برداشت بیش ‌از حد از منابع طبیعی دارد. با توجه به ضرورت موضوع، روستای نجوبران در استان کرمانشاه به‌عنوان نمونه­ موردی انتخاب و پس از جمع‌آوری اطلاعات از طریق مشاهدات، پرسشنامه و مصاحبه، آمارهای رسمی، سایت‌ها و منابع کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت تا میزان اثرگذاری بهره‌گیری از انرژی‌های تجدید‌پذیر بر شاخص ردپای زیست­محیطی کشوری به شیوه‌ تحلیلی-توصیفی، محاسبه و بررسی گردد. نتایج این مقاله نشان داد که ردپای اکولوژیکی برق مصرفی در روستای نجوبران در سال 1396 برابر با 6.894 هکتار در مقیاس جهانی می‌باشد. استفاده از صفحات فتوولتاییک به مساحت 1000 مترمربع و دو توربین آبی کوچک ردپای اکولوژیکی مصرف برق در این روستا را به صفر رساند. استفاده از این دو سامانه در کنار یکدیگر و تزریق برق تولیدی مازاد بر نیاز به شبکه‌ سراسری، در مجموع 10.364 هکتار در مقیاس جهانی به ظرفیت زیستی منطقه و کشور اضافه نمود که می‌تواند سایر فعالیت­ها در نقاط شهری را از لحاظ زیست­ محیطی پشتیبانی نماید.      

Keywords:

Sustainability , Sustainable Communities , Ecological footprint , Ecovillage , Renewable energy sources. , پایداری , اجتماعات پایدار , ردپای اکولوژیکی , اکوویلیج , انرژی­های تجدید‌پذیر.