بررسی شاخصه‌های مؤثر در طراحی مدارس اجتماعی روستایی با استفاده از روش‌های مشارکتی (مطالعه موردی: روستای زیرکن مشهد)

استفاده از روش‌های مشارکتی در طراحی مدارس در قرن حاضر مورد توجه قرارگرفته اما با وجود مطالعات مختلف در زمینه طراحی با استفاده از مشارکت کاربر، در مدارس و محیط‌های یادگیری کمتر از تجربه و دخالت مستقیم کاربران در طراحی  استفاده گردیده و در اکثر نمونه‌ها به استفاده از سطوح اولیه و پایین مشارکت بسنده شده است. مشارکت طبقات پایین اجتماعی در حوزه معماری یکی از ویژگی‌های عمومی رویکردهای مشارکتی بوده است. بنابراین پژوهش حاضر در یک مدرسه روستایی با هدف ارتقای کیفی مدارس روستایی و تجربه سطوح بالاتری از مشارکت به‌دنبال ارائه راهکاری عملیاتی برای مشارکت کاربران و توجه به نیازها و خواست‌های آن‌ها در طراحی مدرسه روسـتایی در یک منطقه مشخص از ایران بوده است. منطقه انتخابی روستای زیرکن در شهرستان مشهد می‌باشد. پژوهش از نوع کیفی و کابردی بوده و از روش تحقیق تحلیل محتوا استفاده شده است. داده‌های مورد نیاز از طریق برگزاری گروه‌های بحث و با استفاده از روش‌های مشارکتی به دست آمده است. در بخش سنجش و تحلیل آزمون، از تحلیل همبستگی و آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است، تحلیل نتایج نشان می‌دهد که کاربران در مورد غیر رسمی بودن فضای راهرو مدرسه و داشتن زمین‌های بازی مختلف با بالاترین امتیاز (96% ) دارای کمترین اختلاف نظر هستند و بتن با کمترین امتیاز( 44%) آخرین انتخاب آنان برای مصالح مدرسه شان است. نتایج نشان می‌دهد استفاده از مشارکت می‌تواند مزیت‌های مثبتی به‌همراه داشته باشد. روش‌های مشارکتی به کار رفته در این پژوهش، در جذب و مشارکت طیف‌های مختلفی از جامعه مدرسه کارا و موفق بوده و توانسته دیدگاه‌های متنوعی را مورد بررسی قرار دهد. اما الزاماً نتایج، دقت کافی را نخواهد داشت و لازم است برای رسیدن به نتایج دقیق‌تر و گسترده‌تر، متغیرهای بیشتری تحلیل شوند و از طیف وسیع‌تری از روش‌های مشارکتی و مکمل استفاده گردد.  

Keywords:

Rural schools , Design Participation , learning environment , collaborative methods. , مدارس روستایی , مشارکت در طراحی , محیط‌های یادگیری , روش‌های مشارکتی.