مسعود ترابی - Field and Horticultural Crops Sciences Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran

به منظور بهبود تحمل به تنش شوری در اکوتیپ‌های امیدبخش یونجه ایرانی شامل اکوتیپ‌های شورکات، قارقولوق، قره‌گوزلو، رهنانی، رودشت اصفهان و گاوخونی، یک برنامه گزینش دوره‌ای به مدت شش سال در ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی رودشت و کبوترآباد اصفهان طی سال‌های 1391 تا 1396 اجرا شد. پس از کاشت بذر اکوتیپ‌های یونجه در پاییز سال اول، بوته‌ها طی فصول بهار و تابستان سال بعد با آب شور (6 تا 15 دسی‌زیمنس بر متر؛ به‌صورت افزایش تدریجی شوری) آبیاری شده و در اواخر تابستان بر اساس خصوصیات فنوتیپی شامل تعداد ساقه در بوته، ارتفاع بوته، نسبت برگ به ساقه، حساسیت به آفات و بیماری‌ها ارزیابی و تک بوته­های مطلوب از هر اکوتیپ گزینش و نشانه­گذاری شدند. سال بعد از بوته‌های انتخابی هر اکوتیپ (پس از چین برداری بوته­های انتخاب نشده) بذرگیری شده و بذرهای بوته­های انتخابی هر اکوتیپ با هم مخلوط شدند. در این آزمایش 13 ژنوتیپ شامل شش اکوتیپ گزینش شده، شش اکوتیپ اولیه و رقم خارجی بولداگ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرارگرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده اکوتیپ‌های قره‌گوزلو انتخابی و رهنانی انتخاب شده به ترتیب با میانگین تولید 2/80 و 7/79 تن در هکتار علوفه تر و 4/19 و 4/19 تن در هکتار علوفه خشک و میانگین ارتفاع بوته 3/61 و 3/62 سانتی متر از تحمل به شوری بالاتری برخوردار بودند. در اکوتیپ‌های قره‌گوزلو انتخابی و رهنانی انتخابی محتوای پروتئین به‌ترتیب 3/19 و 7/19 درصد، نمره خواب زمستانه 5/9 و 5/5 و آلودگی به سرخرطومی 2/10 و 7/8 درصد بودند. بر اساس نتایج این آزمایش اکوتیپ‌های قره گوزلو انتخابی و رهنانی انتخابی متحمل به شوری شناخته شده و برای توسعه کشت در مناطق شور و استفاده در برنامه‌های اصلاحی جهت تولید ارقام سینتتیک، مناسب تشخیص داده شدند.       

Alfalfa, Ecotype, Salinity stress, Weevil, and Winter dormancy score., اکوتیپ, تنش شوری, سرخرطومی, نمره خواب زمستانه و یونجه