زینب رجبی
مهدی علینقی زاده اردستانی

سازمان­ها به منظور سازگاری با پویایی کسب­وکار و هماهنگی عناصر مختلف سازمان، به سراغ راه­ حلی به نام معماری سازمانی می­روند. معماری سازمانی شرح جامعی از عناصر کلیدی سازمان و ارتباطات بین آنهاست. روش­های انجام معماری سازمانی کنونی مشکلاتی از قبیل عدم فهم معنایی مشترک، عدم جمع­آوری داده معماری دقیق و درست، مدل­سازی ناکارآمد و نامناسب برای تصمیم­گیری دارند. در این پژوهش راهکاری برای انجام معماری سازمانی بر مبنای مدل مفهومی هستان­شناسی سازمان، پیشنهاد می­شود. هستان­شناسی سازمان ساختار مشترکی برای جمع­آوری داده­های معماری فراهم می­کند. در این مقاله، ابتدا مدل مفهومی هستان­شناسی سازمان منطبق بر چارچوب زکمن ارائه شده است، ستون­های چارچوب زکمن سعی در تبیین  اینکه چه کسی (انجام دهنده) چه کاری را (فعالیت) به چه علتی (هدف) ، برای چه چیزی (شی) و با کمک چه منبعی و در چه مکانی و چه زمانی انجام می‌دهد، دارد. در ادامه نیز فرآیندی داده محور برای توسعه معماری سازمانی بر مبنای مدل هستان شناسی سازمان پیشنهاد شده است. با به کارگیری هستان­شناسی سازمان در معماری سازمانی همه پرسنل، ذینفعان، کاربران، معماران و سیستم­ها، از مفاهیم سازمان و ارتباطات آنها درک مشترکی پیدا کرده و داده­های معماری به درستی جمع­آوری می­شود. همچنین به پشتوانه داده­های مناسب معماری، روی برآورده­کردن نیاز تصمیم­گیرندگان در معماری سازمانی تمرکز بیشتری داشته و می­توانیم تحلیل­هایی را منطبق بر هدف معماری ارائه دهیم. در پایان چگونگی اعمال راهکار را در یک سازمان ایرانی مورد مطالعه قرار داده و به ارزیابی آن خواهیم پرداخت.