شمسی پارسا - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، سمنان، ایران

ازآنجاکه روایت و توصیف از عناصر محوری بوطیقای شعر نو نیما یوشیج است؛ وی در طول زمان شاعری خویش، منظومه­های روایی متعدّدی سرود. هدف نوشتار پیش رو بررسی شگردهای زمان روایی در منظومة خانة سریویلی، براساس نظریة زمان در روایت ژرار ژنت است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که درنگ (گسترش روایت)، گذشته­نگری و آینده­نگری، از مهم­ترین شگردهای زمانی است که نیما به آن پرداخته است. ازآنجاکه براساس نظریه نیما، هدف از شعر، توصیف و روایت و تجسّم­بخشیدن به موضوعات شعری است؛ بنابراین شگرد وی در شعرهای روایی­اش گسترش روایت است که در این منظومه با توصیفات عینی و بسیار زیبا صورت گرفته است. کارکرد درنگ در این شعر، توصیف مکان و زمان داستان، شخصیّت­پردازی و عینیت­بخشیدن به امور انتزاعی است؛ همچنین نیما از شگرد گذشته‌نگری و آینده­نگری روایت برای بیان امید و نومیدی­های سریویلی شاعر و تردید و دودلی­های وی بهره گرفته است که به­زیبایی در قالب جدال سریویلی، شاعر نوجو با شیطان که نمادی از وسوسه­های فریبنده و اغواگر درونی اوست، ترسیم شده است. به­طور کلّی شگردهای زمانی نیما در این منظومه هم با درون­مایه و محتوای داستان و هم با سبک توصیفی نیما هم­خوانی دارد. مهم­ترین شگرد زمانی وی در این منظومه نیز درنگ یا گسترش روایت است که مؤلّفه­ای دارای بسامد در سبک توصیفی نیماست.  

روایت, عنصر زمان, ژرار ژنت, نیما یوشیج, سبک توصیفی, منظومة خانة سریویلی