علی اکبر نورسیده - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدiه ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
پرویز جهانشاهلو - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
محمد جواد ماهرو بختیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

شخصیت‌پردازی یکی از عناصر مهّم در داستان‌نویسی است. شخصیت‌ها در انتقال درونمایه و پیام داستان نقش مشخص و معینی دارند. نویسنده از طریق شخصیت، اندیشه‌ها و عواطف خود را به نمایش می‌گذارد. رمان یومیات نائب فی الأریاف از جمله رمان‌هایی است که حضور شخصیت در آن بسیار پررنگ است و نویسنده برای معرفی شخصیت‌های آن از هر دو شیوۀ مستقیم و غیرمستقیم استفاده­کرده­است. در شیوۀ مستقیم، توفیق حکیم از روش توصیف و معرفی توسط دیگر شخصیت‌ها استفاده­ می‌کند. نویسنده در شیوۀ غیرمستقیم از دو فن استفاده کرده؛ از طریق توصیف رفتار و از طریق گفتگو، خواننده را با شخصیت‌های رمانش آشناساخته­است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی شیوه‌های شخصیت‌پردازی را بررسی­کرده و به این نتیجه رسیده است که شخصیت‌پردازیِ غیرمستقیم کاربرد بیشتری نسبت به شخصیت‌پردازیِ مستقیم دارد و از میان فنونِ شخصیت‌پردازیِ غیرمستقیم شیوۀ توصیف کنش و اعمال شخصیت نسبت به گفتگو از بسامد بیشتری برخوردار است.

رمان, شخصیت‌پردازی, توفیق حکیم, یومیات نائب فی الأریاف