علیرضا شوهانی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام
فرشته ملکی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام

اصطلاح رئالیسم جادویی یا واقع‌گرایی جادویی، شیوة نوینی در داستان‌نویسی معاصر است که در آن عناصر واقعیّت و خیال درهم می‌آمیزند. حاصل این تلفیق، اثری است که به هیچ‌کدام از عناصر اوّلیّة سازنده‌اش شبیه نیست. در این شیوه، آمیزش دو عنصر واقعیّت و خیال چنان استادانه انجام می‌گیرد که تمامی حوادث غیر واقعی و خیالی در بستر داستان، کاملاً حقیقی و طبیعی جلوه می‌‌کنند؛ به گونه‌ای که خواننده به سادگی آن‌ها را می‌پذیرد. بر اساس یافته‌های پژوهش، روانی‌پور و گراس تلاش کرده‌اند با روبه‌رو کردن خواننده با دنیایی ناآشنا، بین خواننده و داستان فاصله اندازند و برای این منظور، از زوایای دید متعدّد بهره جسته‌اند. شخصیّت‌های دو اثر، دوگانه‌اند؛ یعنی از جهان واقعی به جهان تخیّلی و بالعکس سیر می‌کنند. هر دو نویسنده، مشکلات سیاسی – اجتماعی جامعة خود را مبنای خلق رمان‎های خود قرار داده و شیوة رئالیسم جادویی را برای آفرینش داستان‌های خود به کار برده‌اند. رمان اهل غرق از نظر به کارگیری عناصر سحر و جادو و وهم و خیال پررنگ‌تر است و رمان طبل حلبی، نمونه‌های بیشتری از مؤلّفه‌های دوگانگی و سکوت اختیاری داراست.  

رمان, رئالیسم جادویی, اهل غرق, طبل حلبی