الهام فرخی - Dept. of Soil Sci., College of Agric., Urmia University, Urmia, Iran
عباس صمدی - Dept. of Soil Sci., College of Agric., Urmia University, Urmia, Iran
امیر رحیمی - Dept. of Agron., College of Agric., Urmia University, Urmia, Iran.
فرخ اسدزاده - Dept. of Soil Sci., College of Agric., Urmia University, Urmia, Iran.

نوع بستر کشت بر رشد محصولات هیدروپونیک تأثیر دارد. به منظور انتخاب بستر کشت مناسب برای بادرنجبویه در شرایط کشت بدون خاک، دو آزمایش گلخانه‌­ای مجزا با استفاده از بسترهای کشت حاوی اندازه­‌های مختلف پرلیت و مخلوط پرلیت و پیت ماس انجام شد. تیمارهای آزمایش اول شامل بستر پرلیت (خیلی ریز (کوچک‌تر از 0/5 میلی­متر)، ریز (1-0/5 میلی­متر)، متوسط (1-1/5 میلی­متر)، درشت (2-1/5 میلی­متر) و خیلی درشت (بیش از 2 میلی­متر)) به صورت 100% حجمی و تیمارهای آزمایش دوم شامل مخلوط اندازه­‌های پرلیت با 50% پیت ماس(50:50) و پیت ماس (100%) حجمی بودند. آزمایش‌­ها در قالب طرح بلوک­‌های کامل تصادفی در سه تکرار طراحی شدند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌­داری در پارامترهای مورد اندازه­‌گیری در بسترهای معدنی (اندازه‌­های مختلف پرلیت)، بسترهای آلی (پیت ماس) و مخلوط بسترهای آلی و معدنی مشاهده شد. بیشترین وزن تر (98 گرم)، وزن خشک (5/29 گرم) و عملکرد اسانس (0/13 گرم برای هر گلدان) در بستر پرلیت 1-0/5 میلی­متر به­‌دست آمد. در بسترهای مخلوط پرلیت و پیت ماس، بیشترین وزن تر (189 گرم) و وزن خشک (62/4 گرم) در مخلوطی که اندازه پرلیت آن 1/5-1 میلی­متر بود، به‌­دست آمد. بیشترین عملکرد اسانس (0/28 گرم در گلدان) در تیمار پیت ماس خالص مشاهده شد. به‌طور کلی، می­توان نتیجه‏‌گیری کرد که اگرچه افزودن پیت ماس به بسترهای پرلیت باعث افزایش پارامتر­های رشد و عملکرد بادرنجبویه گردید، لیکن، در تهیه بستر کشت، باید اندازه پرلیت نیز مورد توجه قرار گیرد.

Medicinal plants, Organic substrate, Soilless culture, گیاهان دارویی, بستر کشت آلی, کشت بدون خاک