ارزیابی برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی مقاومت ارقام مختلف گیاه خیار Cucumis sativus. L علیه شته جالیز، Aphis gossypii

شته جالیز Glover (Hem.: Aphididae)  Aphis gossypii  یکی از آفات مهم گلخانه و مزارع است که سبب کاهش محصول می‎گردد. این آفت همچنین ناقل چندین ویروس گیاهی از جمله ویروس موزاییک خیار و هندوانه است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر تغذیه شته جالیز بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی که در مقاومت گیاهان نقش دارند در چهار رقم از گیاهان خیار (دلتا، سوپر دومینو، 2201 و هیبرید لونا) بوده است. برای این منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج مشخص نمود که خسارت شته جالیز سبب افزایش مقدار فنول، قندهای محلول و ساکاروز گردید که در این بین رقم دلتا بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. همچنین، نتایج مشخص نمود که مقدار رنگیزه­‌های فتوسنتزی، نشاسته، پروتئین‎های محلول و غلظت عناصر آهن، مس، روی و منگنز برگ نیز به‌طور قابل توجهی در اثر خسارت شته کاهش پیدا نمود. با توجه به داده­‌های به‌دست آمده از این پژوهش می‌­توان نتیجه گرفت که ارقام مختلف واکنش متفاوتی به خسارت شته جالیز از خود نشان می‎دهند و گیاهان در پاسخ به خسارت شته جالیز میزان فنول، پرولین، قندهای محلول و ساکاروز خود را افزایش می‎دهند. در بین ارقام مورد آزمایش، رقم دلتا از مقاومت بیشتری نسبت به سایر ارقام خیار به خسارت شته جالیز برخوردار بود.

Keywords:

Cotton aphid , Phenolic compounds , Proline , Mechanisms of resistance , پرولین , ترکیبات فنولی , شته جالیز , مکانیسم‌های مقاومت