حیدر میرزایی - Razi University

افزایش گازهای گلخانه‌ای اتمسفر به‌ویژه دی‌اکسیدکربن در اثر مصرف سوخت‌های فسیلی موجب افزایش دمای کره زمین شده ‌است. توقف این روند فقط با کاهش مصرف این سوخت‌ها و یا ذخیره کربن ‌آلی در خاک امکان‌پذیر است. پوشش گیاهی کره زمین شامل جنگلها، مراتع و اراضی کشاورزی با جذب و ذخیره کربن نقش مؤثری در کاهش گازهای گلخانه‌ای دارد. این مطالعه به منظور بررسی تأثیر میزان شیب و موقعیت دامنه و نیز کاربری اراضی بر میزان ذخایر کربن‌ آلی در یک منطقه کوهستانی واقع در ارتفاعات زاگرس میانی در کرمانشاه انجام شد. نتایج بیانگر تأثیر معنی‌دار شیب و کاربری زمین بر مقدار زیست‌توده، میزان ذخایر کربن‌ آلی و نیتروژن خاک است. مقایسه شیب‌های مختلف مرتعی نشان داد که موقعیت پای ‌دامنه با کمترین شیب (20 تا 30 درصد) بیشترین میزان ذخیره کربن ‌آلی، درصد نیتروژن خاک و زیست‌توده فوقانی را داشت. حضور درختان پراکنده در مرتع در موقعیت شانه دامنه موجب افزایش توانایی این موقعیت در ذخیره‌سازی کربن ‌آلی خاک در مقایسه با دامنه مشابه بدون درختان شده که احتمالاً در اثر افزوده‌شدن هوموس و یا مراقبت تاج آنها از گونه‌های علفی زیراشکوب درختان است. مقایسه گندمزار با مرتع مجاور با شیب یکسان بیانگر افزایش معنی‌دار (0/05>P) میزان کربن ‌آلی و درصد نیتروژن کل در خاک مرتع است.

soil organic carbon, natural grasslands, croplands, climate change, slope position, کربن آلی خاک, مراتع طبیعی, اراضی کشاورزی, تغییرات اقلیمی, موقعیت شیب دامنه