شعله قلاسی مود - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری
امین نامنی - فارغ التحصیل تحصیلات تکمیلی گروه شیمی

گونه های مختلفی از قارچ های خوراکی وحشی در شمال، شمال غربی و غرب ایران به ویژه استان کردستان، به عنوان یک غذای خوشمزه با اثرات دارویی و درمانی بسیار زیاد از دیرباز مورد استفاده اهالی بومی این مناطق بوده است، علیرغم ارزش غذایی این قارچ ها اما اطلاعات کمی در مورد خواص فیتوشیمیایی و فعالیت های ضد باکتریایی آنها وجود دارد. در این پژوهش برای اولین بار، خواص شیمیایی و ضد باکتریایی قارچ خوراکی وحشی Pleurotus ostreatus از استان کردستان، شهرستان سنندج، ارتفاعات موسوم به آبیدر مورد مطالعه قرار گرفت. منطقه آبیدر به دلیل تنوع در خاک و شرایط آب و هوایی مناسب یکی از غنی ترین مناطق برای رشد و نمو قارچ های خودرو خوراکی شناخته شده است. در این پزوهش، عصاره های متانولی قارچ P. ostreatus (استخراج به روش خیساندن) با استفاده از روش های استاندارد با هدف ارزیابی خواص تقویت کننده سلامتی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از بررسی های فیزیکوشیمیایی و فاکتورهای تغذیه ای میزان هریک از پارامترها بر اساس وزن خشک قارچ بدین ترتیب می باشد، پروتئین خام (41/28 گرم بر صد گرم)، چربی خام (6/62 گرم بر صد گرم)، فیبر خام (18/32 گرم بر صدگرم) و انرژی کل (239/5 کیلوکالری). مس، آهن، کلسیم، فسفر، سدیم و پتاسیم نیز به مقدار قابل توجهی در قارچ مورد پژوهش تشخیص داده شد. خواص ضد باکتریایی عصاره های مختلف قارچ نیز در برابر سه سویه باکتریایی (استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کلی و سودوموناس آئروژینوزا) مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی تأثیر حلال های مختلف بر روی میکروارگانیسم ها، از روش انتشار در حفره آگار استفاده شد. بیشترین فعالیت بازدارندگی در برابر اکتری اشریشیاکلی (PTCC1399) با 0/2±22 میلی متر (قطر منطقه مهار) برای عصاره متانولی و کمترین فعالیت مهاری در برابر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (ATCC25925) با 0/1±17 میلی متر (قطر منطقه مهار) برای عصاره اتانولی مشاهده شد.

قارچ خوراکی وحشی، عصاره متانولی، بررسی های فیتوشیمیایی، فعالیت های آنتی باکتریایی