محمد سعادتی - استادیار سم شناسی و فیزیولوژی

خرما از محصولات استراتژیک غذایی در ایران و بخصوص در خوزستان می باشد. با توجه به مصرف بالای این محصول بصورت تازه و انبار شده، حفظ کیفیت غذایی و بهداشتی آن بسیار پراهمیت می باشد. مجموعه عوامل مختلفی شامل عوامل زنده و غیر زنده کیفیت این محصول را تهدید می کنند. دو آفت مهم شب پره هندی Plodia interpunectella و شپشه دندانه دار Oryzeaphilus surinamensis از آفات رایج انباری برای این محصول مهم غذایی هستند. در این پژوهش با هدف کاهش استفاده از سموم شیمیایی در جهت گسترش راهکارهای سازگار با محیط زیست استفاده از تیمارهای حرارتی در کنترل این دو آفت مهم انباری مورد آزمایش قرار گرفت. تیمارهای حرارتی بالا شامل دماهای 50، 60 و 70 درجه سانتیگراد و تیمارهای حرارتی پایین شامل 0.4 و 5- درجه سانتیگراد بودند. نتایج نشان داد که تلفات جمعیت شب پره هندی در هر سه دمای بالا و دمای 5- درجه سانتیگراد در مقایسه با تیمار شاهد اختلاف معنی داری داشت. در مورد شپشه دندانه دار نتایج کمی متفاوت بود و بجز در دمای 4 درجه سانتیگراد، در سایر تیمارها تلفات جمعیت بطرز معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافته بود. برای شب پره هندی بیشترین تلفات در دمای 70 درجه سانتیگراد رخ داده بود. در حالیکه بالاترین میزان تلفات شپشه دندانه دار در دو دمای 70 و 5- درجه سانتیگراد مشاهده گردید. نتایج پیشنهاد می کند در صورت حضور هر دو آفت در انبارهای خرما استفاده از دمای 70 درجه سانتیگراد می تواند راهکار بسیار مؤثری در کاهش جمعیت باشد. استفاده از روش های غیر شیمیایی در کنترل آفات انباری می تواند سلامت مصرف کنندگان را هرچه بیشتر تضمین نماید. ضمن اینکه باعث کاهش حداقل صدمات محیط زیستی نیز می گردد.

خوزستان، سموم شیمیایی، فومیگانت، محیط زیست