زینب مهدی پور بیرگانی - دانشجوی دکتری، گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
شهناز بهلولی - دانشجوی دکتری، گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
مسعود هنرور - دانشیار، گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
مصطفی گودرزی - دانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشگاه تهران، کرج

چربی ذخیرهاي درونسلولی متشکل از تريگلیسریدها که بوسیله میکروارگانیسمها تولید میشود روغن تک-یاخته یا تک سلولی نامیده میشود. روغنهاي تک یاخته، علاوه بر کاربردهاي صنعتی، به دلیل پروفایل اسیدچرب جذاب که عمدتا شامل اسیدهاي چرب غیراشباع میباشند اخیرا مورد توجه ویژه ي تکنولوژیست هاي صنایع غذایی قرار گرفته اند. برخی گونه هاي میکروبی قادر به تولید اسیدهاي چرب بلندزنجیر چندغیراشباعی با ارزش غذایی منحصربه فرد مانند آراشیدونیک اسید و دکوزاهگزانوئیک اسید می باشند که منحصرا از آبزیان و شمار انگشت شماري از منابع روغنی گیاهی قابل حصول هستند. علیرغم کم هزینه بودن و سهولت استخراج روغنهاي میکروبی، سوبستراهاي اولیه براي تولید چنین محصولاتی، گران میباشد که خود باعث محدود شدن کاربرد آنها در فرمولاسیون هاي غذایی شده است. یکی از مهم ترین تمهیداتی که به منظور کاهش قیمت تمام شده روغن هاي تک یاخته اندیشیده شده است، استفاده از ضایعات کشاورزي با ارزش صفر یا حتی منفی به عنوان سوبستراي گونه هاي میکروبی میباشد. در این پژوهش مروري، مکانیسم بیوشیمایی تولید روغن تک یاخته، پیش نیازهاي میکروارگانیسم ها براي تولید چنین متابولیتهایی، میکروبهاي عمده تولیدکننده روغن و پتانسیل ضایعات کشاورزي به عنوان سوبستراي این زیست فن آوري مورد بررسی قرار میگیرند.

روغن تک یاخته، میکروارگانیسم های روغنی، ضایعات کشاورزی