مریم عزیزی - دانشجو دکتری، علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران
داود زارع - استادیار، زیست فناوری، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، تهران
عباس اخوان سپهی - دانشیار علوم زیستی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران
مهرداد آذین - استاد، زیست فناوری، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، تهران

بتاکاروتن یک پیگمان تریپنوئید چربی دوست از خانواده کاروتنوئیدها میباشد. این ماده رایج ترین رنگدانه کاروتنوئیدی مورد استفاده در صنایع غذایی و آشامیدنی است. در میان میکروارگانیسم ها، کپک بلاکسلا تریسپورا بالاترین بازده برای تولید بتاکاروتن تمام ترانس را دارد. گونه های فعال اکسیژن که طی متابولیسم هوازی تولید میشوند، سبب ایجاد استرس اکسیداتیو در میکروارگانیسمها می گردند. همچنین برخی مواد از جمله دی بوتیل هیدروکسی تولوئن3، القا کننده استرس اکسیداتیو در میکروارگانیسمها می باشند. سلولهای میکروبی برای محافظت از خود در برابر آسیب های اکسیداتیو از سیستم های دفاعی آنزیمی و غیر آنزیمی همچون کاروتنها استفاده میکنند. در این تحقیق اثر استرس اکسیداتیو ایجاد شده بوسیله دی بوتیل هیدروکسی تولوئن در افزایش تولید بتاکاروتن درکشت مخلوط کپک بلاکسلا تریسپورا و باکتری سراشیا مارسنس مورد ارزیابی قرار گرفت. کپک دو جنسی بلاکسلا-تریسپورا در محیطی حاوی دی بوتیل هیدروکسی تولوئن به صورت توام از دو سویه مثبت و منفی کشت داده شد و پس از 24 ساعت به این محیط، کشت 48 ساعته باکتری سراشیا مارسسنس اضافه گردید. نتایج نشانداد در پی استرس اکسیداتیو میزان بتاکاروتن در کپک بلاکسلا تریسپورا در حضور باکتری سراشیا مارسسنس حدود 2/3 برابر نسبت به نمونه های شاهد افزایش یافت. بیشترین میزان بتاکاروتن این محصول به وسیله میکروارگانیسمها، ایجاد استرس اکسیداتیو و استفاده از کشت های مخلوط میکروارگانیسم میتواند از جمله راههای افزایش تولید این رنگدانه ها در صنعت باشد.

بتاکاروتن، استرس اکسیداتیو، دی بوتیل هیدروکسی تولوئن، بلاکسلا تریسپورا، سراشیا مارسسنس