بررسی وضعیت دسترسی توان‌یابان به فضای شهری و تأثیر آن‌ بر فعالیت‌ داوطلبانه­‌ی آن‌ها مطالعه‌ی موردی: مجتمع آموزشی نیکوکاری توان‌یابان شهر مشهد

ایجاد فضای شهری به‌گونه‌ای که تمامی اقشار جامعه بتوانند از امکانات آن بهره‌مند شوند، زمینه‌ی مشارکت و فعالیت اجتماعی را برای افراد جامعه فراهم و از انزوای اجتماعی آن‌ها جلوگیری می‌کند. این پژوهش به دنبال بررسی وضعیت دسترسی توان‌یابان به فضای شهری و تأثیر آن بر فعالیت‌‌ داوطلبانه­ی آن‌ها در شهر مشهد است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی-کمی و ابزار جمع‌آوری داده، مصاحبه‌های عمیق فردی و پرسش‌نامه محقق‌ساخته بر اساس نظریات، تحقیقات پیشین و مقولات مستخرج از بخش کیفی است. دامنه­ی سنی افراد نمونه 15 تا 40 سال است و انتخاب نمونه در بخش کیفی به روش گلوله برفی و مصاحبه با 15 نفر از توان‌یابان و در بخش کمی، یک تمام‌شماری از اعضای واجد شرایط سنی مجتمع آموزشی نیکوکاری توان‌یابان شهر مشهد در سال 1397-98 صورت گرفته است. تعداد پاسخ‌گویان در این مرحله 137 نفر است. مفاهیم و مقولات استخراج‌شده از بخش کیفی، مبین فشاری است که توان‌یابان برای حضور در شهر مشهد و انجام امور شخصی و اداری‌شان متحمل می‌شوند. توان‌یابان برای حضور در بخش‌های مختلف شهر مانند بانک‌ها، ادارات، پارک‌ها، پیاده‌رو‌ها، وسایل حمل‌و‌نقل، مکان‌های آموزشی و... دچار مشکل دسترسی هستند؛ بنابراین از بخش کیفیِ تحقیق، با هدف بررسی دسترسی توان­یابان به یک محیط بدون مانع در فضای شهری، متغیرهای میزان دسترسی در محیط‌های کاری، سیستم حمل‎و‌نقل عمومی، فضای اداری، سازمانی و عمومی، معابر عمومی، مراکز آموزشی و محل سکونت را برای بررسی آماری در بخش کمی استخراج کردیم. نتایج تحلیل رگرسیون خطی نشان می‌دهد که سطح دسترسی توان‌یابان به فضای شهری بر میزان دسترسی آن‌ها به فعالیت‌های داوطلبانه تأثیرگذار است. نتایج نشان‌دهنده­ی این است که هرچه میزان دسترسی آن‌ها به فضای شهری مشهد و سیستم حمل‌و‌نقل عمومی افزایش یابد، دسترسی آن‌ها به فعالیت داوطلبانه نیز افزایش می‌یابد، اما توزیع فراوانی پاسخ‌ها نشان می‌دهد 70 درصد پاسخ‌گویان، وضعیت دسترسی به فضای شهری را متوسط رو به پایین ارزیابی کرده‌اند.

Keywords:

Urban space , acces , transport public , voluntary activity , توان‌یابان , فعالیت داوطلبانه , فضای شهری , دسترسی , حمل‌ونقل عمومی.