مهدی بابائی - دانشگاه آزاد اسلامی
آرام قائم پناه - Razi Vaccine and Serum Research Institute

مقدمه زهر زنبور عسل ترکیبی پیچیده از اجزایی است که دارای فعالیت بیولوژیکی و بیوشیمیایی هستند. از این سم جهت درمان بیماری‌های مختلف در طب سنتی استفاده می‌شود. بنابراین، خالص‌سازی زهر زنبور عسل و بررسی خواص بیوشیمیایی آن می‌توانند در درک جنبه‌های درمانی آن مفید باشند. در مطالعه حاضر، زهر زنبور عسل Apis mellifera استخراج شد و از لحاظ بیوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ­ها زهر خام از زنبور عسل ایرانی (Apis mellifera) انتخاب شد و مقدار پروتئین آن تعیین گردید. خالص سازی زهر با ستون کروماتوگرافی سفادکس G-50 انجام شد. جهت بررسی پروفایل پروتئینی زهر زنبور عسل و فراکسیون‌ها، الکتروفورز SDS-PAGE انجام گرفت. فعالیت همولیتیک زهر بررسی شد و آزمایشات بیوشیمیایی، بر روی یک گروه کنترل و گروه‌های آزمایشی صورت گرفت. یافته ­ها مقدار پروتئین موجود در زهر، حدود mg/ml 4/1 بدست آمد. کروماتوگرام نشان‌دهنده سه پیک بزرگ بود و ملیتین حدود 50 درصد زهر زنبور عسل را تشکیل می‌دهد. با انجام الکتروفورز، مشخص شد که این زهر دارای ترکیباتی با وزن مولکولی 3 تا 90 کیلو دالتون شامل ملیتین، فسفولیپاز، هیالورونیداز، فسفو مونواستراز اسید می‌باشد. آزمایش همولیتیک، HD50 ملیتین را در غلظت برابرµg/ml  0/5 مشخص کرد. سطح پارامترهای سرمی گروه‌های دریافت کننده زهر زنبور عسل به صورت معنی داری در مقایسه با گروه کنترل کاهش نشان دادند. نتیجه ­گیری زهر زنبور عسل، بخصوص ملیتین دارای فعالیت همولیتیک قابل توجهی می‌باشد و از نظر بیولوژیکی بسیار فعال است، لذا می‌توان از آن در درمان برخی از بیماری‌ها استفاده کرد.

Honey bee venom, chromatography, electrophoresis, hemolytic activity, زهر زنبور عسل, کروماتوگرافی, الکتروفورز, فعالیت همولیتیک