احمد شریف نژاد
محمد رضا صیرفی
شیدا سوداگر
مهدی افضل آقایی

مقدمه سوء هاضمه عملکردی، یک اختلال مزمن دستگاه گوارش فوقانی است که نابهنجاری عضوی یا بیوشیمیایی آن را تبیین نمی‌‌کند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی نقش میانجی استرس، اضطراب، افسردگی در رابطه بین تیپ شخصیتی D و سوء هاضمه عملکردی است. مواد و روش‌‌ها مطالعه حاضر یک پژوهش همبستگی است. بر این اساس تعداد ۲۲۴ بیمار سوء هاضمه عملکردی زن و مرد با روش نمونه‌‌گیری در دسترس و با توجه به ملاک‌‌های ورود انتخاب شدند. استرس، اضطراب و افسردگی بیماران به وسیله مقیاس افسردگی، اضطراب، استرس (DASS-۲۱)، تیپ شخصیتی به وسیله مقیاس شخصیتی تیپ D (DS-۱۴) و شدت سوء هاضمه عملکردی بعد از تشخیص اولیه پزشک فوق تخصص گوارش، به وسیله پرسشنامه علایم گوارشیGRRS  ارزیابی شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌‌ها از نرم‌‌افزار SmartPLS استفاده شد. یافته‌‌ها یافته‌‌های پژوهش نشان داد که تیپ شخصیتی D به طور مستقیم بر شدت سوء هاضمه عملکردی تاثیر دارد (میزان تاثیر۰/۴۱). بعلاوه تیپ شخصیتی D با میانجی‌‌گری افسردگی (۰/۳۱) و اضطراب (۰/۲۱) بر شدت سوء هاضمه در سطح اطمینان ۰/۹۵ تاثیر دارد. اما به دلیل معنی‌‌دار نبودن ضریب مسیر بین متغیر استرس و سوء هاضمه عملکردی (۱/۹۶> T-value)، تاثیر غیرمستقیم متغیر تیپ شخصیتی D بر شدت سوء هاضمه عملکردی با میانجی‌‌گری استرس تایید نشد. نتیجه‌‌گیری یافته‌‌های این پژوهش نشان دهنده اهمیت نقش عوامل روانشناختی تیپ شخصیتی D، اضطراب و افسردگی در سوء هاضمه عملکردی است.  

Stress, anxiety, depression, Type D personality, dyspepsia, استرس, اضطراب, افسردگی, تیپ شخصیتی D, سوء هاضمه عملکردی