ابراهیم پذیرا - استاد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی – تهران
مهدی همایی - استادیار دانشگاه تربیت مدرس

دهه ٩٠ میلادی را می توان دور ه تدوی ن و پردازش نمون های (مدلهای) نظری و کاربردی نامید . دراین دهه با بکارگیری رایانه های پیشرفته،انبوهی ا ز اطلاعات و داد ه های موجود گردآوری، جمع بندی و منتشر گردید و بسیاری از مدل های فرا آمده نسب ت به اعداد و ارقام واقعی مورد سنجش قرار گرفتند . در این مقاله تلاش بر آن است تا برخی از نمون های موجود که کاربرد نسبتًا بیشتری در زهکشی اراضی دارند معرفی گردند . هر چند که مبانی نظری مدلهای موجود از سالها پیش در کتابهای کلاسیک آب و خاک مورد کنکاش پژوهشگران ق رار داشته، لیکن در دهه گذشته توجه زیادی به بیان ساختاری مدل ها شده است. هنکس و ریچی1991در کتابModeling Plant and Soil Systemsکاربرد مدلهای زهکشیرا به تفضیل مورد بررسی ق رار داده اند. ریتزما1994نیز ویرایش دوم کتا بDrainage Principles and Applicationsرا در ٢٦ فصل منتشر نمود که در آن اصول زهکشی که پیش نیاز تدوین مدلهای زهکشی است، بیان گردیده . کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی 1997کارگاه آموزشیDrainage for the ٢١st Centuryرا در کشور مالزی برگزار کرد و مجموعه مقالاتآن در سه جلد انتش ار یافته اس ت . انجمن مهندسی زراعی ایالات متحده1998سمپوزیومDrainage in the ٢١st Century, Food production and the Environmentرا برگزار کرد که در مجموعه مقالا ت آ ن کاربرد مدلهای مختلف زهکشی مورد بحث قرار گرفته است . کمیسیون بین المللی مهندسی زراعی1999کتابCIGR Handbook of Agricultural Engineeringرا در پنج جلد انتشارداد که جلد نخست به زهکشی اراضی اختصاص دار د . سرانجام اسکگز و وان شیلف گارد1999درکتاب ج امعAgricultural Drainageمدله ای زهکشی را در سه فصل مورد کنکاش قرار داده اند.