علیرضا حسن اقلی - عضو هیئت علمی (استادیار) موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
عبدالمجید لیاقت - دانشیار گروه آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

امروزه استفاده از ژئوتکستایل ها بعنوان صافی (فیلتر) در اطراف لوله های زهکشی و در اجرای پروژه ها وسازه های مهندسی، بویژه در زیر بخش آب و خاک با استقبال و توفیق بسیاری مواجه شده و پیشرفت فناوری های نساجی و ورود مواد پلیمری مصنوعی و مشتقات نفتی به این عرصه، زمینه را برای تولید انواع محصولات با کاربری های متنوع و گوناگون هموار ساخته است . با عنایت به وجود منابع عظیم نفتی در کشور و فعالیت صنایع پتروشیمی و نساجی، تولید داخلی ژئوتکستایل ها با کیفیت مناسب و با بهره گیری از مواد پلیمری مصنوعی و ضایعات الیافی حاصل از کارخانجات فرش و موکت و جایگزینی آنها با مصالح سنتی (بویژه در طرح های زهکشی بجای صافی های شن و ماسه ای)، از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه و عملی می باشد . لذا در صورت بکارگیری این محصولات از طریق فرآیند طراحی، انتخاب بهینه و تولید انواع مناس ب، می توان علاوه بر صرفه جویی اقتصادی قابل ملاحظه، به بازارهای منطقه ای نیز دست یافت و از این راه درآمد قابل توجهی برای کشور تحصیل نمود . در مقاله حاضر ضمن معرفی انواع ژئوتکستایل ها و خصوصیات اصلی آنها، کاربردهای متنوع این قبیل محصولات در فعالیت های عمرانی مرتبط با مهندسی آب و خاک و بویژه در زهکشی اراضی مورد بررسی قرار گرفته، ضمن اینکه بحث ویژه ای بر خصوصیات فیلتری و کاربرد آنها بعنوان صافی اطراف لوله های زهکش زیرزمینی بعمل آمده است . همچنین معیارهای موجود جهت انتخاب و استفاده از صافی های ژئوتکستایل در کاربرد زهکشی نیز به اجمال معرفی گردیده و در پایان، نتایج برخی از تحقیقات به اجرا درآمده در کشور نیز ارائه شده است.