رابطه ارتفاع ساختمان‌های بلند با سلامت روان شهروندان (مطالعه موردی: مجتمع سعیدیه همدان)

طی دهه‌های اخیر، بلندمرتبه‌سازی به‌عنوان یک شیوه ساختمان‌سازی، بسیار موردتوجه قرار گرفت و جایگزین رشد افقی شهرها شد. اما به نظر می‌رسد که در طرح توسعه عمودی شهرها، به روان شهروندان در فضاهای شهری توجه کافی نشده است. ارتفاع، جزء ذاتی ساختمان‌های بلند و مهم‌ترین ویژگی فرم این ابنیه است که تأثیر چشمگیری در ارتباط با شهروندان و برآیند ادراکات و احساسات آنان دارد؛ بنابراین ضروری است که جوانب تأثیر ارتفاع به صورتی موشکافانه بررسی شود. یکی از مهم‌ترین جوانب، اثرات آنها بر سلامت روان شهروندان است. استرس و تنش‌های روانی دائماً سلامت روان انسان را تهدید می‌کنند و یکی از دلایل آنها، محیط نابسامان شهرها و سکونتگاه‌های ماست. این امر بر اهمیت بررسی محیط شهری برای کاهش تنش‌های موجود می‌افزاید. هدف این نوشتار، علاوه بر دستیابی به چگونگی اثرگذاری ارتفاع ساختمان‌های بلند بر سلامت روان شهروندان، روش‌های بهتری برای طراحی این ابنیه با رویکرد تأثیر بر سلامت روان است. در پژوهش حاضر از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای (Grounded Theory) استفاده‌ شده است. پس از مصاحبه عمیق با شهروندان در محیط واقعی، متن پیاده شده مصاحبات، خلاصه و در سه مرحله باز، محوری و انتخابی، کدگذاری شد و نهایتاً به وسیله نرم‌افزار تحلیل داده‌های MAXQDA مدل زمینه‌ای آن استخراج گردید. یافته‌ها نشان داد که ارتفاعِ ساختمان‌های بلند به‌واسطه بروز مقولاتی چون محصوریت نامناسب، تبعات کالبدی_بصری، خرداقلیم، محدودیت‌های چشم‌انداز، معضلات اجتماعی، اشراف، ناهمگنی در بافت شهری و آثار سوء زیست‌محیطی، فشار روانی ایجاد می‌کند و درگیری درازمدت شهروندان با واکنش‌های هیجانی ناشی از فشارهای روانی، باعث آسیب دیدن سلامت روان آنان می‌شود.

Keywords:

بلندمرتبه‌سازی , سلامت روان , استرس , نظریه زمینه‌ای , مجتمع مسکونی سعیدیه همدان