بهزاد رحمانی - گروه معماری.واحد زنجان.دانشگاه آزاد اسلامی.ایران
هومن ثبوتی - استادیار گروه معماری دانشگاه آزاد واحد زنجان

وظیفه اصلی و مهم برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی برای تمامی اقشار ساکن در شهر است؛ شهری که در آن سلامت، آسایش و زیبایی وجود داشته باشد. شهری پاک و روان برای همه اقشار جامعه. معلولان برای زندگی اجتماعی در شهرها با مشکلات متعددی روبه­رو هستند. همواره ارتباط افراد دارای ضایعه نخاعی با محیط بیرون از منزل و ورود آنان به جامعه با مشکلاتی توأم است. بنابراین رفع محدودیت‌های شرایط محیط شهری به منظور پیشگیری از انزوای آنان، از اهمیت فوق­العاده­ای برخوردار است. فضاها و اماکن ورزشی یکی از مهم­ترین کاربری­های درون شهری محسوب می­شوند که طراحی مناسب آنها می­تواند نقش مهمی به منظور بهبود تعاملات اجتماعی معلولان داشته باشد. در حال حاضر امکان حضور معلولان جسمی_حرکتی در اماکن ورزشی به دلیل عدم رعایت استانداردهای اولیه با مشکل روبه­رو شده است. به طوری که براساس بررسی انجام ‌شده، نبود امکانات و زیرساخت‌های استاندارد در بخش اماکن و مجموعه­های ورزشی، استفاده معلولان را به طرز چشمگیری کاهش داده است. این پژوهش به دنبال بررسی نقش طراحی مناسب مجموعه­های ورزشی در افزایش سطح تعاملات اجتماعی معلولان جسمی_حرکتی و افزایش نقش اجتماعی آنان در جامعه است. روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش، ترکیبی از روش کمی و کیفی است که به منظور جمع­آوری داده­ها و اطلاعات از  دو روش اسنادی_کتابخانه­ای و میدانی استفاده شده است. همین طور به منظور بررسی دقیق­تر موضوع، تعداد 186 پرسشنامه به وسیله معلولان جسمی_حرکتی پاسخ داده شده و به کمک نرم­افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. براساس نتایج به دست­ آمده می­توان گفت که در حال حاضر یک فرد معلول نمی­تواند به راحتی و بدون حمایت و کمک فرد دیگری از وسایل اماکن و مجموعه­های ورزشی استفاده کند. معلولان به منظور استفاده از اماکن ورزشی، از لحظه­ خروج از منزل تا لحظه­ استفاده از اماکن ورزشی با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شوند و ترجیح می‌دهند در خانه بمانند و این امر آنها را دچار بحران­های روحی و روانی می‌کند. نتایج پرسشنامه­ها نشان می­دهد که طراحی و استانداردسازی اماکن و مجموعه­های ورزشی بر تعاملات اجتماعی معلولان جسمی_حرکتی شهر تهران رابطه مستقیمی (با ضریب تعیین 85/0) دارد.

معلولان جسمی- حرکتی, مجموعه‌های ورزشی, تعاملات اجتماعی