ارائه مدل مفهومی تحقق پذیری پروژه های طراحی شهری ایران بر مبنای نظریات فوکو و هابرماس

همزمان با رشد شتابان شهرنشینی و شکل­گیری طرح­های توسعه شهری، طراحی شهری از جمله تخصص­هایی است که سعی در ارتقای کیفیت محیط دارد. با این حال رشته‌ طراحی شهری در جهان، رشته‌ جوان و نوظهوری است و این قضیه در ایران به مراتب بیشتر و پررنگ‌تر بوده و می‌توان گفت رشته‌ نوپایی تلقی می‌شود. این قبیل پروژه­ها در ایران از دهه هشتاد شمسی مورد توجه مدیران شهری قرار گرفته و در این مدت تجاربی حاصل شده است که از حیث موفقیت و تحقق­پذیری، قابل تأمل و توجه است. از این رو بنا به ضرورت، مسئله اصلی تحقیق حاضر، تحقق­پذیری پروژه­های طراحی شهری ایران است که به منظور رسیدن به اهداف، از طریق مرور ادبیات تخصصی به بازخوانی مفهوم تحقق­پذیری پرداخته و با بهره­گیری از روش توصیفی_تحلیلی و توصیفی_تطبیقی، یافته­های تحقیقات پیشین را به عنوان داده و اطلاعات پایه مورد بررسی قرار می­دهد تا از طریق کشف ساختارها و روابط جدید در متون مزبور، پاسخ­های لازم برای پرسش­های تحقیق فراهم آمده و زمینه مناسبی برای شکل­گیری چارچوب نظری و شناخت معیارهای مهم در امر تحقق­پذیری و وضعیت آن در ایران ایجاد شود. از سویی مصاحبه با بازیگران اصلی تحقق این قبیل از پروژه­ها و استفاده از پرسشنامه، راهگشای تحقیق بوده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد در شرایط موجود ایران، معیارهای مرتبط با قدرت( سیاسی_مدیریتی، اقتصادی و دانش)، دارای بیشترین میزان توجه و معیارهای مرتبط با گفتمان، مشارکت و تعامل(مشارکت عمومی، تعامل حقوقی و قانونی) دارای کمترین میزان توجه هستند. در نهایت مدلی تعاملی مبتنی بر توازنی منطقی میان رویکرد از بالا به پایین و از پایین به بالا، بر پایه نظریه قدرت فوکو و نظریه کنش ارتباطی هابرماس برای تحقق بهتر پروژه­های طراحی شهری در ایران پیشنهاد می­گردد.

Keywords:

مدل مفهومی تحقق‌پذیری , پروژه طراحی شهری , ایران , فوکو , هابرماس