خوانشِ جامعه‌شناختیِ نمایشنامة «حکام جدید»، نوشتة «مؤیدالممالکِ فکری ارشاد»
Publish place: Bagh-e Nazar Journal، Vol: 17، Issue: 93
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 269
This Paper With 10 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_BAGH-17-93_007
تاریخ نمایه سازی: 4 اسفند 1399
Abstract:
بیانِ مسئله: ارزیابی جامعه‌شناختی آثارِ ادبی و هنری، از طریق نیل به بیشینۀ آگاهیِ ممکن و جهان‌نگری گروهی، ساختارهای فکریِ طبقات اجتماعیِ جامعه‌ای را که هنرمند عضو آن است روشن می‌سازد. «حکام جدید» از آثاری است که در محیط پرتب‌وتابِ دورة مشروطه نگاشته شده و این متن نه تنها دربرگیرندة نوشته‌ها و اندیشه‌های نویسندة آن، بلکه بازتاب‌دهندة جهان‌نگریِ طبقة اجتماعیِ خاصی است. هدف پژوهش: این پژوهش بنا دارد با بررسی نمایشنامة «حکام جدید» به نوع جهان‌نگری در دوران مشروطه و در پیِ آن به نظام فکری و اجتماعی غالب در آن زمان راه ببرد، و از این طریق خودِ انقلاب را نیز ژرف‌تر از هرگونه بررسیِ صرفاً تاریخی بنگرد؛ این‌گونه می‌توان اندیشه‌های فراگیری را که در آن روزگار، دوره‌های پس از آن، و تا امروز سبب‌سازِ دگرگونی‌های تاریخ‌ساز و آفرینشِ آثار هنری برجسته شده‌اند، دریافت.روش پژوهش: این پژوهش در نگاه جامعه‌شناختی خود از روش کتابخانه‌ای بهره گرفته و متنِ نمایشنامه را در چارچوب نظریه‌های اساسیِ نقد جامعه‌شناختی، با نگاه به نوشته‌های «لوسین گلدمن» و در نظر گرفتنِ نظام‌های طبقاتی و اقتصادیِ دورة مشروطه، بازخوانی کرده است.نتیجه‌گیری: جهان‌نگری و شیوة معنادهی در دیدگاه طبقة روشنفکر ایرانْ دیدنِ نقایص و بیماری‌های بسیارِ ایران، و راه نجات، از نظر ایشان، اتحاد و آگاهیِ همگان است. با توصیف و دریافتِ ساختار نمایشنامۀ فوق، به ازای هر یک از طبقه‌ها نماینده‌ای یافته شد؛ در مبارزة این نماینده‌ها در بطن داستانی برساخته، هریک از گروه‌های رودررو کنش و واکنش‌های خود را انجام می‌دهند، اما سرانجام کفة ترازو به سود پشتیبانانِ قانون سنگین نمی‌شود و از این رو خطرِ پایان مشروطه و پایان طبقة روشنفکر هشدار داده می‌شود. در این اثر، مفاهیم، واژگان و سازه‌های معناییِ نوآیین مانند آزادی یا تئاتر از اندیشه‌ها و نوشته‌های روشنفکران قبلی وام گرفته شده، ولی هنوز در تاریخ اجتماعیِ ایران نهادینه نشده‌اند و در نمایی شکننده، همچون خودِ طبقه روشنفکر که رو به انزوا رفته، به‌زودی در آستانة نابودی قرار می‌گیرند. در پایان این پژوهش، دیگر پژوهشگرانِ ارزیابی آثار ادبی و هنری را به بازاندیشی در بنیان‌های فرهنگی و تاریخی ایرانِ معاصر فراخوانده‌ایم تا، در بررسی آثار هنری مختلف، ساختارهای اندیشة اجتماعیِ دوره‌های بعدی تا امروز آشکار شوند.
Keywords:
Authors
حامد شکوری
دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
مهدی پوررضائیان
استادیار پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :