مهدی سلیمانیمطلق - ، گروه آموزشی مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابعطبیعی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران
مجتبی سلیمانیساردو - گروه علوم و مهندسی محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
الهام داودی - دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

ارتقاء کیفیت شاخص‌های خشکسالی‌، نقش مؤثری در بهبود سیستم مدیریت منابع آب ایفا می‌نماید. در این پژوهش از شاخص شناسایی خشکسالی مؤثر (eRDI)، به منظور شناسایی و اعلام هشدار سریع خشکسالی کشاورزی در دشت جیرفت استفاده شد و عملکرد آن با استفاده از شاخص NDVI مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت نسبت به تحلیل ارتباط این شاخص با تغییرات ذخیره آبخوان مبادرت شد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که اثر شاخص در مدل کردن خشکسالی کشاورزی در مراحل مختلف رشد گیاه تقریباً مشابه بوده اما شدت برآورد شده در دوره بحرانی رشد گیاه بیشتر بوده است، لذا این دوره به‌عنوان مبنایی برای تحلیل مکانی خشکسالی کشاورزی مدنظر قرار گرفت. نتایج تحلیل مکانی نشان داد که وقوع دوره‌های نرمال، خشک و تر با دسترسی یا کمبود بارش مؤثر برای گیاهان منطقه، متناسب است. همچنین نتایج بیانگر وجود همبستگی معنی‌دار در سطح 5 درصد (87/0= r) بین شاخص‌های eRDI و NDVI در اراضی تنک منطقه، به‌واسطه دخالت تنها عامل بارش مؤثر در شاخص eRDI می‌باشد، در حالی‌که در اراضی آبی، عکس این قضیه به‌دلیل پمپاژ از آب‌زیرزمینی و احتمالاً بهره‌برداری از سد جیرفت اتفاق افتاده است. به طور کلی، نتایج مبین معرفی شاخص eRDI سه ماهه و eRDI هفت ماهه، به ترتیب برای هشدار سریع خشکسالی کشاورزی و افت ذخیره آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه است

: بارش موثر, دشت جیرفت, خشکسالی کشاورزی, eRDI, NDVI