حسین اعتمادفرد - استادیار گروه عمران دانشگاه فردوسی مشهد،
روزبه شاد - استادیار گروه عمران دانشگاه فردوسی مشهد،
مرجان قائمی - مدرس گروه مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد،

در دهه های اخیر، کلان شهرها به نحو بی سابقه ای گسترش یافته اند؛ به طوری که آلودگی های زیست محیطی، ترافیک بالای درون شهری، جدایی بیش از حد محل کار و مسکن، توسعه ی بی رویای شهرها بر روی اراضی زراعی، اتلاف وقت و نظیر آن، از نتایج گسترش ناموزون شهری می باشند. برای حل معضلات مذکور، گسترش عمودی شهر و احداث ساختمانهای بلندمرتبه از جمله راهکارهای منطقی و اقتصادی می باشد. مساله ی "تراکم ساختمانی به عنوان ابزار اصلی جهت کنترل گسترش و فشردگی شهر، مزایایی هم چون استفاده ی بهینه و اقتصادی از زمین شهری، کوتاهی فاصله بین کاربری های شهری، کاهش آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت، کاهش اتلاف وقت و دست یابی به توسعه ی پایدار شهری را به دنبال خواهد داشت. لذا در این مقاله، سعی بر آن است که بر اساس تراکم ساختمانی موجود و وضعیت ساختمانهای بلند مرتبه موجود، نقش و تاثیر ایجاد یک سازه ی بلند مرتبه در محیط سیستم اطلاعات مکانی ارزیابی گردد. بدین صورت که ابتدا در یک بازه زمانی مشخص، نقشه ی تراکم ساختمانی موجود شهر مشهد تهیه شده و شاخص تراکم موجود به صورت منطقه ای تخصیص می یابد. در ادامه، بر اساس تغییر وضعیت ساختمانهای بلند مرتبه موجود در بازه ی زمانی مدل مکانی زمانی تغییر شاخص تراکم با توجه به تغییرات کاربری ها و سازه های اطراف پیشنهاد می گردد. در نهایت، بر اساس نتایج مدل پیشنهادی تاثیر و نقش احداث ساختمانهای بلند مرتبه در شهر مشهد بر تراکم ساختمانی موجود برآورد خواهد شد.

سیستم اطلاعات مکانی، ساختمان بلندمرتبه، تراکم ساختمانی، مدل مکانی-زمانی