فریبا غلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علیرضا عمادی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمد میرناصری - دانشجوی دکتری سازه های آبی، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

با توسعه شهرنشینی، صنعت و کشاورزی تولید فاضلاب های خانگی، صنعتی و کشاورزی افزایش یافته است که در رودخانه ها تخلیه می شوند. رودخانه ها یکی از منابع آب شرب می باشند. بنابراین افزایش کیفیت منابع آب و جلوگیری از آلودگی آنها یکی از مسائل درزمینه آب می باشد. به این منظور محققین با مطالعات فراوان به دنبال روش های مختلف جهت کاهش آلاینده ها و کنترل آنها می باشند. هدف از این پژوهش بررسی آزمایشگاهی تأثیر آبشکن متخلخل بر جابجایی آلودگی در رودخانه های با بستر درشت دانه می باشد.آزمایش های این پژوهش در یک فلوم آزمایشگاهی با کانال مستطیلی به طول 12 متر و ارتفاع 80 سانتیمتر و عرض 50 سانتیمتر و شیب 0/006 با بستر به قطر متوسط 11/85 میلی متر باضخامت 8 سانتی متر و دبی 10 لیتر بر ثانیه انجام شده است. همچنین از سدیم کلرید NaCl به عنوان ماده ردیاب با تزریق آنی به جریان استفاده شد. هدایت الکتریکی با EC متر اندازه گیری شده و منحنی های رخنه بر اساس میزان غلظت مواد محلول رسم شد. چهار آب شکن متخلخل از جنس توری سنگی به ابعاد 30، 40، 40 سانتی متر (طول،عرض و ارتفاع) با دانه بندی درشت دانه به قطر متوسط 19 میلیمتر، با زاویه 90 درجه در مسیر جریان قرار داده شد . میزان آلودگی در حضور و بدون حضور آب شکن با دو حسگر که به فاصله های 4/5 و 77/5 متری از محل تزریق آلودگی اندازه گیری شد . نتایج حاصل از مقایسه منحنی رخنه در شرایط حضور و عدم حضور آ بشکن نشان داد که حضور آب شکن باعث افزایش زمان ماند آلودگی می شود. همچنین نتایج نشان داد که وجود آبشکن های متخلخل در مسیر جریان باعث کاهش غلظت اوج آلودگی در پایین دست شد.

آب شکن متخلخل، جابجایی آلودگی، بستر درشت دانه، محیط متخلخل، منحنی رخنه