دومین گزارش مستند سالیانه مرکز پژوهش های مجلس در خصوص عملکرد حقوق بشری آمریکا (سال ۱۳۹۷)

ایالات متحد آمریکا در دهه های گذشته هموار داعیه دفاع از مبانی و اصول حقوق بشر را داشته و بر این اساس به خود اجازه داده تا در خصوص وضعیت و شرایط حقوق بشر در سایر کشورها اظهارنظر کند. بر این اساس وزارت امور خارجه این کشور در گزارش هایی که سالیانه منتشر می سازد به ارزیابی وضعیت حقوق بشر در برخی کشورها می پردازد. بر همین اساس روز ۲۲ اسفند ۱۳۹۷ نیز جدیدترین گزارش سالیانه این وزارتخانه در نقاط مختلف جهان منتشر گردید. با این حال بررسی دقیق این گزارش ها و سایر مواضع حقوق بشری آمریکا به صراحت تایید کننده این واقعیت است که دولتمردان این کشور موضع گیری در خصوص وضعیت حقوق بشر در جهان را نه براساس قضاوت های بی طرفانه و مبتنی بر واقعیات که بر مبنای ترجیحات و منافع سیاسی صورت می دهند و همین رویه موجبات استفاده ابزاری آمریکا از موضوع حقوق بشر در سطح بین المللی را فراهم ساخته است. کما اینکه همین رویه باعث شد تا آمریکا در بررسی وضعیت حقوق بشر کشورها در موارد متعدد چشم خود را بر روی نقض فاحش حقوق انسانها از سوی دولت های همسو و وابسته به خود ببندد. به همین دلیل است که اعتبار و وجاهت مواضع حقوق بشری آمریکا در جهان نزد مراجع نهادها و صاحبنظران مستقل به شدت مخدوش و مغشوش است. نکته مهم و تاسف بار این است که چنین قضاوت های سو گیرانه و جانبدارانه ای مبنای عمل سیاسی آمریکا در ارتباط با کشورهای هدف قرار می گیرد و از جمله وضع تحریم های اقتصادی و تحمیل فشارهای سیاسی علیه کشورهای مستقل بر مبنای همین قضاوت های نادرست توجیه می شود. فراتر از این بحث نکته مبنایی و مهم دیگری وجود دارد که توجه به آن از اهمیت اساسی
برخوردار است. ایالات متحد در حالی بر کرسی قضاوت در خصوص عملکرد حقوق بشری سایر کشورها تکیه می زند که خود در داخل با موارد متعدد مکرر و فاحش نقض حقوق بشر روبه رو است که به نحوی سازمان یافته و برنامه ریزی شده از سوی نهادهای حاکمیتی این کشور صورت می گیرد.طبعا چنین وضعیتی موید عدم صلاحیت واشنگتن برای ارزیابی وضعیت حقوق بشر در سایر کشورهاست و هر گونه حقی را از این کشور برای طرح ادعاهای بشردوستانه سلب می کند. با توجه به برخورد سیاسی و دوگانه آمریکا با مقوله حقوق بشر در جهان و نیز آثار و پیامدهای مخر چنین برخوردی بر سیاست خارجی این کشور و نیز در راستای تبیین واقعیات مرتبط با ادعاهای واشنگتن در این حوزه گزارش حاضر به بررسی عملکرد حقوق بشری نظام سیاسی آمریکا طی یکسال گذشته شمسی می پردازد. تمرکز بر این محدوده زمانی بدان سبب است که دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش های مجلس در اوایل سال جاری گزارش جامعی از وضعیت حقوق بشر آمریکا منتشر ساخت که عملکرد این کشور را تا پایان سال ۱۳۹۶ پوشش می داد و گزار حاضر به عنوان دومین گزارش سالیانه گروه سیاست خارجی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی عملکرد حقوق بشری آمریکا را در سال ۱۳۹۷ شمسی تشریح می کند. در این تحقیق با بهره گیری از اسناد اخبار تحلیل ها و گزارش های مجامع بین المللی موارد نقض حقوق بشر از سوی آمریکا ازمنظر داخلی و بین المللی و از جمله بر اساس مفاد میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی سازمان ملل که آمریکا خود در محکومیت سایر کشورها بدان استناد می کند بررسی شده است. شایان توجه است که گزارش در جمع آوری داده ها با محدودیت هایی مواجه بوده
است که عمدتا به دلیل بومی سازی بازه زمانی گزارش (از میلادی به شمسی) نشئت می گیرد. غالبا آمارها و گزارش های بین المللی بر اساس سال میلادی با یک سال تاخیر منتشر می شوند؛ لذا از یک سو دسترسی به داده های سال ۱۳۹۷ چندان سهل الوصول نبود و از سوی دیگر داده های پیشین سال شمسی را به صورت کامل پوشش نمی دهند. با وجود محدودیت های ذکر شده تلاش بر آن بود تا داده های مرتبط با شاخص های گزارش به طور کامل به روزرسانی شوند تا در ترسیم کارنامه سیاه حقوق بشر آمریکا ملاک های دقیق و صحیح به کار گرفته شوند.