بررسی و تحلیل وقایع سیل فروردین ماه سال ۱۳۹۸ ۳ . مقایسه پیش بینی ها و اعلامیه های سازمان هواشناسی ایران با استانداردهای جهانی

کشور ایران از جمله کشورهای مستعد برای بروز حوادث طبیعی و جوی است. در سالهای اخیر وقوع خشکسالی های پی درپی و همچنین سیل های مخرب، کشور را همواره در معرض خسارات اقتصادی و جانی قرار داده است. بی تردید، پیش بینی رخداد این حوادث و به دنبال آن انجام برنامه ریزی های لازم در بخش های مهم و زیربنایی، میتواند ابعاد خسارات وارده را کاهش دهد. در این راستا، ارائه پیش بینی های هواشناسی در زمان مناسب و با دقت کافی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و با استفاده از خدمات هواشناسی میتوان مدیریت بلایای جوی را به سمت مدیریت ریسک هدایت کرد. وقوع سیل های اخیر در کشور، اهمیت بخش هواشناسی و همچنین لزوم ارائه خدمات مربوطه در زمان و با دقت مناسب را نمایان ساخت. سازمان هواشناسی کشور با صدور ۱۳ اطلاعیه و ۱۶ اخطاریه در سطح ملی و در سطح استان های در معرض سیل با ۳۷ اطلاعیه و ۲۷ اخطاریه، وقوع سیل های اسفندماه ۱۳۹۷ و فروردین ماه ۱۳۹۸ را اطلاع رسانی کرد. موضوع زمان مناسب صدور این اطلاعیه ها و اخطاریه ها و محتوای آنها از مسائل مورد بحث سازمانها و نهادهای متولی مدیریت سیلاب بوده است. بررسی های صورت گرفته نشان میدهد در حادثه سیل اخیر، در مقیاس زمانی کوتاه مدت، اطلاعیه ها و اخطاریه های سازمان هواشناسی کشور، در زمان مناسب و متناسب با استانداردهای موجود صادر شده است، اما در محتوا و متن این اطلاعیه ها و اخطاریه ها، به طور کلی کمبودها و نواقصی وجود دارد که در این گزارش تلاش شده با بررسی استانداردهای ارائه شده توسط سازمان هواشناسی جهانی و مقایسه اطلاعیه ها و اخطاریه های صادر شده توسط سازمان هواشناسی ایران، این نواقص و کاستی ها مشخص شده تا در آینده با رفع ایرادات موجود، کیفیت پیش بینی های ارائه شده افزایش یابد. در رابطه با پیش بینی های میان مدت، در حال حاضر در کشور این نوع پیش بینی ها انجام نمی شود. اگرچه صحت این پیش بینی ها در حد پیش بینی های کوتاه مدت نیست، اما در هر صورت می تواند زمان بیشتری را برای انجام برنامه ریزی ها و اقدامات لازم، در اختیار قرار دهد. در بخش پیش بینی های درازمدت فصلی، این نوع پیش بینی ها در کشور انجام شده، اما دقت کافی نداشته و با توجه به اینکه غالبا از نتایج این پیش بینی ها در برنامه ریزی ها
و مدیریت ریسک سیلاب استفاده می شود، لذا لازم است دقت و صحت صدور این نوع پیش بینی ها در کشور افزایش یابد. اگرچه اصولا این نوع پیش بینی ها با عدم قطعیت همراه است، اما لازم است به عنوان ابزاری مهم به خصوص در مدیریت مخزن، از صحت قابل قبولی برخوردار باشند. از آنجایی که احتمال وقوع حوادث مخرب جوی در زمان صدور اخطاریه ها بیشتر است، در این گزارش متن قریب به ۱۰۰ اخطاریه صادر شده در ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت سال های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که اهم اخطارهای صادر شده در این بازه زمانی شامل بارش های سیلآسا و وقوع سیل، باد، رعدوبرق، تگرگ و گردوخاک بوده است. به منظور بررسی صحت این
اخطاریه ها متن چند اخطاریه به صورت موردی با میزان بارش های روزانه ثبت شده برای مکان های مورد پیش بینی مقایسه شده است. بررسی های صورت گرفته نشان میدهد زمان صدور این پیش بینی ها، با توجه به نوع پدیده جوی (سیل)، از ۲۴ ساعت تا ۷۲ ساعت قبل از وقوع پدیده مذکور بوده است. 

Keywords:

سیل , پیش بینی , هواشناسی , اخطاریه