سیدجمال موسوی - کارشناس ارشد آبخیزداری معاونت آبخیزداری زنجان
علی رضایی - استادیار پژوهشی م.ت.ک.م. زنجان

آب و خاک از اساسیترین سرمایههای هر کشور است. یکی از راههای توسعه منابع آب و سازگار با محیط طبیعی ایجاد سامانههای پخش سیلاب است. اجرای عملیات پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی آب زیرزمینی و بهره برداریهای بعدی، سبب ایجاد تغییراتی در وضعیت منابع آب از نظر کمی و کیفی میشود. منطقه مورد مطالعه (دشت سهرین) با مساحتی حدود 15000 هکتار در شمال غربی شهر زنجان و با فاصله 30 کیلومتری از آن قرار دارد. در این منطقه با احداث ایستگاه تحقیقاتی پخش سیلاب، عملیات تغذیه مصنوعی آبخوان انجام میگیرد. برای بررسی اثرات پخش سیلاب در تغییرات سطح آب زیر زمینی دشت سهرین، ابتدا اطلاعات منطقه شامل دادههای هواشناسی، زمین شناسی، هیدرولوژیکی، دادههای نوسان تراز سطح آب زیرزمینی در چاههای مشاهدهای، محدوده پخش سیلاب و ... جمعآوری گردید. سپس میزان تغذیه سالانه آبخوان در منطقه شاهد و تحت اقدامات تغذیه مصنوعی برآورد شد. نتایج بدست آمده نشان داد که پخش سیلاب تاثیر مثبت خیلی زیادی بر روی آب زیرزمینی منطقه داشته و می تواند بعنوان یک روش تغذیه مصنوعی مطرح شود و با توجه به کاهش بارندگی از سال 1375 (زمان ورود آب به شبکه پخش سیلاب) سطح آب در منطقه شاهد 6.5 متر کاهش داشته در صورتیکه سطح آب در منطقه پخش در همان سالها در چاههای مختلف 5 تا 10 متر افزایش نشان می دهد . که با توجه به کاهش 6.5 متری سطح آب در منطقه شاهد و افزایش 10 متری آن در محدوده پخش ، بطور کلی در حدود 16.5 متر افزایش سطح آب را در محدوده پخش شاهد هستیم. همچنین با توجه به شرایط توپوگرافی هر منطقه بایستی سازه مناسب آن منطقه طراحی و اجرا شود

پخش سیلاب ، چاههای پیزومتری ، آبخوان